ημέρα αφιερωμένη στην Παναγία* ποιες είναι οι ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

Ο δεκαπενταύγουστος θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Χριστιανικής εκκλησίας αλλά και η μεγαλύτερη Θεομητορική γιορτή του ορθοδόξου εορτολογίου. Με το Νέο Ημερολόγιο εορτάζεται κάθε χρόνο τον δεκαπενταύγουστο ενώ με το παλιό κάθε 28 Αυγούστου.

Ο δεκαπενταύγουστος είναι αφιερωμένος στην Παναγία, όπου προς τιμήν της, τηρείται αυστηρή νηστεία από 1 μέχρι 14 Αυγούστου κατά την οποία οι πιστοί νηστεύουν και από λάδι, γι’ αυτό και πολλοί χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη γιορτή ως το «Πάσχα του καλοκαιριού». Αξίζει να αναφερθεί ότι λόγω της συγκεκριμένης γιορτής, στο διάστημα αυτό δεν πραγματοποιούνται γάμοι. Τι ακριβώς όμως γιορτάζουμε και γιατί θεωρείται μια από πιο μεγάλες και σημαντικές γιορτές του Χριστιανισμού?

Τι γιορτάζουμε τον Δεκαπενταύγουστο?

Σύμφωνα με την παράδοση, όταν η Θεοτόκος έμαθε από τον Θεό για τον επικείμενο θάνατό της, ανέβηκε σ’ ένα ορεινό όγκο στα ανατολικά της παλαιάς πόλης της Ιερουσαλήμ, στο όρος των Ελαιών, για να προσευχηθεί και να προετοιμαστεί, δίνοντας τα υπάρχοντά της σε δύο γειτόνισσές της χήρες. Από εκείνο το σημείο ειδοποίησε τους Αποστόλους να είναι έτοιμοι για το γεγονός. Όμως επειδή κατά την ημέρα της κοίμησης (του θανάτου Της) δηλαδή ορισμένοι Απόστολοι δεν βρίσκονταν στα Ιεροσόλυμα, λέγεται ότι μια νεφέλη τους έφερε κοντά Της.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι για την Κοίμηση της Θεοτόκου δεν υπάρχουν πληροφορίες από την Καινή Διαθήκη. Για την ίδια μαθαίνουμε μέσα από τις διηγήσεις σημαντικών εκκλησιαστικών ανδρών, όπως των Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, Διονυσίου του Αρεοπαγίτη κ.ά., καθώς και από τα σχετικά τροπάρια της εκκλησιαστικής υμνολογίας.

Η Κοίμηση της Θεοτόκου συνέβη στο σπίτι του Ευαγγελιστή Ιωάννη, στο οποίο διέμενε και η Παναγία. Αφού της έκλεισαν τα μάτια, μετέφεραν το νεκροκρέβατό της στον κήπο της Γεθσημανής, όπου και την έθαψαν. Κατά τη μεταφορά του λειψάνου της, φανατικοί Ιουδαίοι αποπειράθηκαν να ανατρέψουν το νεκροκρέβατό της, αλλά τυφλώθηκαν. Μόνο ένας από αυτούς κατόρθωσε να το ακουμπήσει, όμως λέγεται ότι μια αόρατη ρομφαία του έκοψε τα χέρια.

Πάντως μεταξύ της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησίας υπάρχει δογματική διαφορά σχετικά με την Κοίμηση της Θεοτόκου. Η Καθολική Εκκλησία πιστεύει στο δόγμα της ενσώματης ανάληψης της Θεοτόκου, αντίθετα, η Ορθόδοξη Εκκλησία κάνει λόγο πρώτα για Κοίμηση της Θεοτόκου, δηλαδή πραγματικό θάνατο (χωρισμό ψυχής και σώματος) και στη συνέχεια για μετάσταση της Θεοτόκου, δηλαδή ανάσταση (ένωση ψυχής και σώματος) και ανάληψή της κοντά στον Υιόν της.

ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

Το Άγιον Όρος είναι γνωστό ως το «Περιβόλι της Παναγίας». Ως ο κατ’ εξοχήν τόπος που τιμάται, που εμφανίζεται, που ενεργεί και αναπαύεται το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, ως «ο νοητός της Θεοτόκου και ωραίος Παράδεισος». Σύμφωνα με την παράδοση, το Άγιον Όρος δόθηκε ως κλήρος στην Παναγία από τον ίδιο τον Κύριο: «Έστω ο τόπος ούτος κλήρος σον και περιβόλαιον σον και Παράδεισος, έτι δε λιμήν σωτήριος των θελόντων σωθήναι»..
Ενώ η πρώτη Εύα έπεσε στον αρχέγονο παράδεισο, η δεύτερη Εύα, ως Μητέρα του δεύτερου Αδάμ, ξεδιπλώνει, τη χάρη των ονομάτων της μέσα στο νέο παράδεισο του Αγίου Όρους. Η Κυρία των αγγέλων εμφανίζεται ως Κυρία του αγγελικού τάγματος των μοναχών. Η Κεχαριτωμένη φανερώνει τις χάριτες που απορρέουν από τη χάρη της, μέσα από εικόνες, προσκυνήματα, ευλογημένες αθωνικές γωνιές, γεγονότα της ζωής, προσδοκώμενες ανταποκρίσεις σε αιτήματα, ανέλπιστες απαντήσεις σε δοξολογικά ξεσπάσματα, εμφανίσεις σε εξαγιασμένους ασκητές, μέσα στη κατάνυξη του κελιού ή στην λαμπρότητα του ναού. Παντού και πάντοτε, σε κάθε τόπο και σε κάθε σημείο, ελλοχεύει μια ανεπανάληπτη αφορμή, μια μοναδική ευκαιρία να ζήσει κανείς το αγκάλιασμα της Θεοτόκου.
Δεν υπάρχει ίσως αγιορείτης μοναχός που να μη ζει την Παναγία ως Παναγία του, ως κύρια και πρώτη προσφυγή του, ως αμετάθετο ελπίδα, ασφάλεια και προστασία του, ως πρέσβειρα και μητέρα του, ως πλησίον και μόνιμο σύντροφο του, ως εναγκαλιστή των πληγών και ανάδοχο των δοκιμασιών του.

Κάθε ψάλτης από το «Άξιον Εστί» θα αρχίσει τα μαθήματά του και με αυτό θα αποδώσει την καλύτερη τέχνη του. Κάθε αγιογράφος ή ξυλο­γλύπτης, τα πρώτα και καλύτερα έργα που θα φιλοτεχνήσει θα απεικονίζουν το θεομητορικό πρόσωπο. Κάθε ησυχαστής σε αυτή θα καταθέσει τη θερμότερη προσευχή του. Κάθε μοναστήρι μια δική της εικόνα θα περιβάλλει με το απαύγασμα της ευλάβειας του.

Γεγονότα ιστορικά, ανάγκες καθημερινές, ζωντανά θαύματα, περιστατικά και συγκυρίες, ιδιώματα θεομητορικά αποτυπώνονται σε κάθε εικόνα που κοσμεί με την καλλιτεχνική ομορφιά της και παρηγορεί με την παρουσία της κάθε Ιερά Μονή του Αγίου Όρους. Έτσι, εκτός από την Παναγία του «Άξιον Εστί» στο Πρωτάτο ή την Πορταϊτισσα στην Ιερά  Μονή Ιβήρων, έχουμε την Παναγία του Ακάθιστου στην Ιερά Μονή Διονυσίου, τη Μυροβλύτισσα στην Ιερά Μονή Αγίου Παύλου, την Τριχερούσα στην Ιερά Μονή  Χιλανδαρίου, τη Γοργοϋπήκοο στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου, την Οδηγήτρια στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος, την Παραμυθία στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, τη Γλυκοφιλούσα στην Ιερά Μονή Φιλόθεου και πλήθος άλλων.

ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ

    Η Τίμια Ζώνη της Θεομήτορος είναι το μοναδικό κειμήλιο που σώζεται από την επίγεια ζωή της και ένα τμήμα της φυλάσσεται στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου. Σύμφωνα με την παράδοση, η ίδια η Θεοτόκος έφτιαξε τη Ζώνη από τρίχες καμήλας. Μετά τη Μετάστασή Της και την παράδοση της Ζώνης στον Απόστολο Θωμά, δυο φτωχές ευλαβείς γυναίκες από την Ιερουσαλήμ ανέλαβαν τη διαφύλαξή της. Αυτό συνεχιζόταν από γενιά σε γενιά με ευλαβείς παρθένες που κατάγονταν από αυτήν την οικογένεια. Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Αρκάδιος μετέφερε τη Ζώνη στην Κωνσταντινούπολη και την τοποθέτησε σε λειψανοθήκη που την ονόμασε «Αγία Σωρό».
    Αργότερα, η κόρη του Αρκάδιου, Πουλχερία όταν έγινε Αυτοκράτειρα κέντησε τη Ζώνη με χρυσή κλωστή και ανήγειρε το ναό των Χαλκοπρατειών, όπου τοποθέτησε τη λειψανοθήκη. Γύρω στο 1150, η Τίμια Ζώνη τεμαχίστηκε και μοιράστηκαν τεμάχια σε ναούς.
    Κατά τη βασιλεία του Μανουήλ Α’ Κομνηνού καθιερώθηκε επίσημα η γιορτή της Αγίας Ζώνης στις 31 Αυγούστου, διότι την ημερομηνία αυτή ο αυτοκράτορας Αρκάδιος κατέθεσε τη Ζώνη στην «Αγία Σωρό». Στην Δ’ Σταυροφορία, το 1204, κλάπηκαν τεμάχια της Αγίας Ζώνης από τους σταυροφόρους, όμως κάποιοι ευλαβείς χριστιανοί έκρυψαν ένα τεμάχιο. Μετά την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης το 1261 από τον Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο, το τεμάχιο της Αγίας Ζώνης τοποθετήθηκε στο Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών. Αυτό το τεμάχιο, αφιερώθηκε από τον αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ’ Κατακουζηνό (1341-1354) στη Μονή Βατοπαιδίου, ο οποίος στη συνέχεια παραιτήθηκε από το αυτοκρατορικό αξίωμα, έγινε μοναχός με το όνομα Ιωάσαφ και μόνασε στη Μονή Βατοπαιδίου. Η Τίμια Ζώνη της Θεομήτορος διατηρεί τη χάρη της Παναγίας, καθαγιάζει τους πιστούς και τους απαλλάσσει από θλίψεις και ασθένειες.

ΑΓΙΑ ΣΚΕΠΗ

    Την περίοδο που ήταν βασιλιάς ο Λέοντας ο Μεγάλος (457-474 μ.Χ.), ζούσε στην Κωνσταντινούπολη ο όσιος Ανδρέας, ο κατά Χριστόν σαλός. Μια νύχτα που γινότανε αγρυπνία στο ναό της Παναγίας των Βλαχερνών, ο όσιος Ανδρέας μαζί με τον μαθητή του Επιφάνιο, που έγινε αργότερα πατριάρχης Κων/πόλεως (520-536 μ.Χ.), είδαν την Υπεραγία Θεοτόκο οφαλμοφανώς, να μπαίνει από την κεντρική πύλη του ναού. Πλάι στην Υπεραγία βρισκόταν πλήθος αγγέλων και οι παρθένοι Ιωάννης ο Πρόδρομος και Ιωάννης ο Θεολόγος.
    Αφού μπήκε μέσα στο ναό προχώρησε στον σολέα και προσευχήθηκε πολλή ώρα με θερμά δάκρυα υπέρ της σωτηρίας των πιστών. Το γεγονός αυτό όμως έβλεπαν μόνο ο Ανδρέας και ο Επιφάνιος. Αφού προσευχήθηκε η Θεοτόκος σηκώθηκε και μπήκε μέσα στο ιερό, όπου φυλασσόταν το μαφόριό της, δηλαδή το τσεμπέρι της, το πήρε στα χέρια της και βγαίνοντας έξω, το άπλωσε πάνω από τους πιστούς. Με αυτόν τον τρόπο θέλησε να δείξει ότι τους σκέπει και τους προστατεύει.
    Αυτό είναι το γεγονός που η Εκκλησία μας τιμά και καθιέρωσε την γιορτή της αγίας Σκέπης. Είναι η γιορτή προς τιμήν της Παναγίας, η οποία σκέπει και προστατεύει το λαό του Θεού και φωτίζει τους πιστούς στο δρόμο για την τελείωση με τις προσευχές, τις παρακλήσεις και τα δάκρυά της.

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΕΛΕΟΥΣΑ

    Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Ελεούσας κρυβόταν, σε βάθος ενάμισι μέτρο επί αιώνες και βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο. Η Υπεραγία Θεοτόκος εμφανίστηκε στον οκτάχρονο τότε Αθανάσιο Σύρο, την ώρα που έπαιζε με άλλα παιδιά στην πλαγιά ενός λόφου, ως μία άγνωστη μαυροφόρα γυναίκα ξυπόλητη να κάνει μετάνοιες. Και παρόλο που το σημείο εκείνο ήταν ξερό, με τις μετάνοιες που έκανε η άγνωστη αυτή μαυροφόρα γυναίκα, έγινε μαλακό και βούλιαζε σαν το ζυμάρι. Στα τρία σημεία που προσκύνησε η γυναίκα, άρχισε ο τόπος να αναδύει μια γλυκιά ευωδία. Ωστόσο, κανείς δεν πίστεψε στα λόγια του μικρού Αθανασίου ότι έβλεπε μπροστά του μια μαυροφόρα γυναίκα.
    Το ίδιο βράδυ η άγνωστη γυναίκα εμφανίζεται στον ύπνο του μικρού Αθανάσιου, αλλά αυτή τη φορά έχει ένα φωτεινό στεφάνι στο κεφάλι της. Ο μικρός Αθανάσιος την ρωτά: «Γιαγιά ποια είσαι εσύ; και τι θέλεις από μένα; Φοβάμαι!». Και τότε η μαυροφόρα του λέει: «Μη φοβάσαι μικρέ μου, εγώ είμαι η μητέρα του Χριστούλη, που τόσο τον αγαπάς, και μ’ έστειλε να αποκαλύψω σε σένα που έχεις καθαρή καρδιά και αγνή ψυχή, ότι στο μεσαίο σημείο που με είδες να προσεύχομαι, εκεί να σκάψετε και θα βρείτε την Εικόνα μου. Εκείνο το σημείο να γίνει τόπος λατρείας, να γίνει ένας ναός, ένας άγιος τόπος». Με τα λόγια αυτά, χάθηκε η Παναγία από τον μικρό Αθανάσιο.
    Το επόμενο πρωί ο Αθανάσιος διηγήθηκε στους γονείς του με κάθε λεπτομέρεια την δεύτερη εμφάνιση της Θεοτόκου και τους παρακάλεσε να σκάψουν εκεί που του υπέδειξε η Παναγία. Όμως και πάλι υπήρξε δυσπιστία απέναντι στα λόγια του Αθανασίου και μάλιστα από όλο το χωριό. Ο ίδιος όμως ακλόνητος στο θαύμα που του είχε συμβεί αποφάσισε να χτίσει μόνος του ένα μικρό εκκλησάκι με πέτρες στο σημείο που του είχε υποδείξει η Υπεραγία και να φυλάξει εκεί μία εικόνα της Παναγίας.
    Η δυσπιστία των κατοίκων του χωριού κράτησε για χρόνια, όταν στις αρχές Ιουνίου του έτους 1962 μ.Χ. πήγε στην Ξυνιάδα ένα εκσκαπτικό μηχάνημα για να ανοίξει τους δρόμους του χωριού. Αφού ολοκληρώθηκε αυτό το έργο, οι κάτοικοι του χωριού παρακάλεσαν τον οδηγό να σκάψει ώστε να βρουν την εικόνα της Παναγίας. Και πραγματικά αυτό έγινε! Χρειάστηκαν μόλις τρεις εκσκαφές για να φανερωθεί η θαυματουργή εικόνα δίπλα στη ρίζα ενός πουρναριού. Έτσι, φανερώθηκε η εικόνα που φέρει την επιγραφή «Μήτηρ Θεού Ελεούσα». Η εικόνα φαίνεται να ανήκει στην εποχή της εικονομαχίας, διατηρείται σε καλή κατάσταση παρά την επί αιώνες παραμονή της στο χώμα
    Από τότε η προσέλευση των προσκυνητών ήταν τόσο μεγάλη που οδήγησε στην θεμελίωση ενός μεγαλύτερου ναού το 1965. Κοντά στο ναό ανοικοδομήθηκαν κελιά και τα άλλα απαραίτητα κτίσματα. Το 1972 έγιναν τα εγκαίνια της νέας Μονής, η οποία σύντομα απέκτησε μεγάλη φήμη.
    Ο υμνογράφος Γεράσιμος μοναχός Μικραγιαννανίτης συνέθεσε την ακολουθία της Ευρέσεως της εικόνας, η οποία εορτάζεται την 21η Ιουνίου. Στο Μοναστήρι με την άοκνη φροντίδα του ηγουμένου και την πρόθυμη συμπαράσταση των προσκυνητών, ανηγέρθη Γηροκομείο για την περίθαλψη των απόρων γερόντων της περιοχής. Σήμερα η εικόνα της «Παναγίας Ελεούσας» έχει σκεπασθεί με ασήμι και χρυσό κι έχει τοποθετηθεί σ’ ένα όμορφο προσκυνητάρι.

ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ

    Περί τα 450 μ.Χ. ένας βυζαντινός στρατιώτης που ονομαζόταν Λέοντας, βρισκόταν σε κάποιο δάσος, όταν ξάφνου είδε μπροστά του έναν τυφλό άνθρωπο να του ζητάει λίγο νερό για να ξεδιψάσει. Ο Λέοντας προθυμοποιήθηκε να ψάξει και να του φέρει νερό. Έψαξε λοιπόν, στο δάσος για πολλή ώρα για να βρει κάποια πηγή με νερό αλλά μάταια. Έτσι, επέστρεψε λυπημένος.
    Ξαφνικά όμως, άκουσε μια γυναικεία φωνή να του λέει: «Ου  χρεών  σε,  Λέων,  αγωνιάν,  το  γαρ  ύδωρ  εγγύς», δηλαδή, «Δεν χρειάζεται, Λέων, να αγωνιάς, να άγχεσαι, να στεναχωριέσαι, το νερό είναι δίπλα σου». Και μετά από λίγο ακούει την άγνωστη φωνή να  τον προστάζει: «Λέων βασιλιά, πάρε απ’ το νερό αυτό και δώσε να πιει και να ξεδιψάσει ο τυφλός άνθρωπος και κάτι ακόμα, άλειψε μ’ αυτό τα μάτια του και αμέσως θα καταλάβεις ποια είμαι εγώ που σου μιλώ».
    Πραγματικά έτσι έπραξε ο Λέοντας και αμέσως ο τυφλός βρήκε το φως του. Την ίδια στιγμή άνοιξαν και τα μάτια του Λέοντα, ο οποίος κατάλαβε πως εκείνη η φωνή που του μιλούσε ήταν της Παναγίας και πως σ’ Εκείνην οφείλεται και το μεγάλο θαύμα της θεραπείας του τυφλού.
    Επίσης, θαύμα αξιοθαύμαστο ήταν και η εύρεση της πηγής του σωτήριου αυτού νερού. Αλλά θαύμα ήταν και η επαλήθευση της προσφώνησης από την Παναγία, του Λέοντα, ως βασιλιά. Διότι πραγματικά ο Λέων, το 486 μ.Χ, ανέβηκε στον θρόνο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας ως Λέων ο Α΄ ο Θράξ, ο επονομαζόμενος και Μακέλλης (457-474).
    Ο Λέων, ως αυτοκράτορας, ανήγειρε στο σημείο που βρισκόταν η θαυματουργή πηγή, θαυμάσιο Ναό αφιερωμένο στην Παναγία τη Ζωοδόχου Πηγή για να θυμίζει τις δωρεές της Θεοτόκου προς εκείνον αλλά και όλες τις μεγάλες ευεργεσίες της προς το γένος των ανθρώπων.
    Η θαυματουργή αυτή πηγή του ιερού Ναού, γιάτρεψε πολλούς πιστούς, μεταξύ των οποίων τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό τον Α’, το Λέοντα ΣΤ’ το Σοφό, τη γυναίκα του, την Αγία βασίλισσα Θεοφανώ, το Ρωμανό Α’ το Λεκαπηνό και τη γυναίκα του, τον Πατριάρχη Στέφανο (886-912), τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Ιωάννη (964-966), αλλά και πλήθος ακόμα αρχόντων αλλά και απλών ανθρώπων. Μάλιστα, μέχρι και νεκρό ανέστησε το αγιασμένο νερό της Ζωοδόχου Πηγής.
    Αργότερα, ο Ναός της Ζωοδόχου Πηγής, γκρεμίστηκε από Τούρκους για να φτιάξουν με τα υλικά του, το τέμενος του Σουλτάνου Βαγιαζήτ. Οι χριστιανοί στη θέση αυτή έχτισαν ένα παρεκκλήσι και αργότερα ένα πιο μεγάλο Ναό (1835).
    Η Εκκλησία μας εορτάζει τα εγκαίνια αυτού του ιερού Ναού της Υπεραγίας Θεοτόκου της Ζωοδόχου Πηγής την Παρασκευή της Διακαινησίμου (Λαμπροβδομάδα). Ο Ναός αυτός έμεινε γνωστός στην ιστορία ως το αγίασμα του «Μπαλουκλί». Μάλιστα, «Μπαλούκ» στα τουρκικά σημαίνει ψάρι και σύμφωνα με την παράδοση, εκεί δίπλα στο αγίασμα, στις 23 Μαΐου 1453 ένας καλόγερος πληροφορήθηκε ότι οι Τούρκοι πήραν την Πόλη ενώ εκείνη τη στιγμή τηγάνιζε ψάρια. Τότε, ο καλόγερος είπε πως μόνο αν τα ψάρια που τηγάνιζε έφευγαν απ’ το τηγάνι και έπεφταν μέσα στο αγίασμα θα πίστευε ότι έγινε κάτι τέτοιο. Και πραγματικά τα ψάρια ζωντάνεψαν και έπεσαν μέσα στην πηγή του αγιάσματος. Μέχρι σήμερα δε, μέσα στην δεξαμενή της Ζωοδόχου Πηγής διατηρούνται επτά ψάρια.
    Πέρα όμως από θρύλους και παραδόσεις, η Παναγία μητέρα του Χριστού και μητέρα πάντων των χριστιανών, παραμένει για όλους μας η Πηγή της Ζωής, καθότι Εκείνη έφερε τη Ζωή, το Χριστό στον κόσμο, ελπίδα και προστασία μας, «καταφυγή τε σκέπη και αγαλλίαμα».

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΑΧΩΡΗΤΟΥ

    Το γεγονός της σαρκώσεως και ενανθρωπήσεως του Θεανθρώπου Χριστού από την Παναγία Θεοτόκο και την εικονογράφηση της Παναγίας με τον Θεάνθρωπο Χριστό στους κόλπους Της, έδωσε την ονομασία της Παναγίας και της ομώνυμου εικόνας Της «Η Χώρα του Αχώρητου». Βέβαια, αυτό το θεολογικό γεγονός μαρτυρείται στην υμνολογία της Εκκλησίας μας πριν από την εικονογραφία. Έτσι, ο Άγιος Ρωμανός ο Μελωδός, λέγει στα γνωστά Κοντάκια του εις την Γέννησιν του Χριστού: «Ο Άχτιστος γεννάται, ο Αχώρητος χωρείται».
    «Θεός εφανερώθη εν σαρκί», δηλαδή εις την Παρθένον Μαρίαν εκουσίως εχώρησε και εκ της Θεοτόκου αγαπητικώς ενανθρώπησε ο Θεάνθρωπος Χριστός «το πάντων καινών καινότατον, το μόνον καινόν υπό τον ήλιον», όπως λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Με πιο απλά λόγια, το σωτήριο γεγονός της Θείας Οικονομίας είναι ότι εχώρεσε η Παναγία τον Χριστό, για να μπορέσει ο Χριστός να χωρέσει όλους εμάς και να γίνει για όλους μας η Χώρα των ζώντων.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΥΚΚΩΤΙΣΣΑ

    Μία από τις πιο ευλαβείς χριστιανικές αρετές όλων των Κυπρίων είναι η λατρεία της Παναγίας της Θεοτόκου, προς τιμήν της οποίας, αφιερώθηκε το θαυμαστό μοναστήρι του Κύκκου, το οποίο ιδρύθηκε στο τέλος του 11ου αιώνα. Εκεί οι Βυζαντινοί μετέφεραν την αποστολική και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η οποία έλαβε το όνομα «Κυκκώτισσα». Το μοναστήρι του Κύκκου επιλέχθηκε ως το «Κατοικητήριο» Της Παναγίας της Κυκκώτισσας, όπου κατά καιρούς εμφανίζεται στον ορατό κόσμο μέσω των θαυμάτων, βεβαιώνοντας την παρουσία Της ανάμεσα μας.
    Η Ιερά Μονή Κύκκου βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της οροσειράς του Τροόδους, 18 μόλις χιλιόμετρα από την πιο ψηλή βουνοκορφή της Κύπρου, τον Όλυμπο. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1200 περίπου μέτρων, ανάμεσα σε πλούσια βλάστηση θάμνων και δένδρων. Η τοποθεσία αυτή προσφέρει τη γαλήνη και τη θαλπωρή που είναι αναγκαίες προϋποθέσεις για την απερίσπαστη αφιέρωση των μοναχών στην προσευχή και την άσκηση.
    Σύμφωνα με την παράδοση, γύρω στα 1100 μ.Χ. ο Βυζαντινός διοικητής της Κύπρου άρχοντας Μανουήλ Βουτομίτης πήγε για κυνήγι, αλλά χάθηκε στα δάση του Τροόδους. Αφού περιπλανήθηκε για αρκετό χρονικό διάστημα, συνάντησε έναν γέρο ερημίτη, τον Ησαΐα. Ο άρχοντας υπέδειξε πολύ άσχημη συμπεριφορά, διότι ο ασκητής, που απέφευγε οτιδήποτε κοσμικό, δεν προθυμοποιήθηκε να τον υπηρετήσει και ούτε αποκρίθηκε στις ερωτήσεις του.
    Κατόπιν, ο Βουτομίτης βρήκε τον δρόμο του και επέστρεψε στη Λευκωσία, όπου έπεσε βαριά άρρωστος. Ο ίδιος θεώρησε ότι η συμπεριφορά του απέναντι στον ασκητή ήταν ο λόγος που τον βρήκε ασθένεια και γι’ αυτό έστειλε αμέσως τους υπηρέτες του να τον βρουν. Όταν τον οδήγησαν μπροστά του, ο Βουτομίτης ζήτησε συγγνώμη με ταπείνωση από τον γέροντα μοναχό. Τότε αυτός ως απάντηση, προσευχήθηκε για τη θεραπεία του άρχοντα.
    Γρήγορα ο Βουτομίτης έγινε καλά και υποσχέθηκε στον Ησαΐα πως θα του έδινε ό,τι του ζητούσε. Ο άγιος εκείνος άνθρωπος, ακολουθώντας τη Θεία προσταγή, παρακάλεσε τον Βουτομίτη να του φέρει από την Κωνσταντινούπολη την Εικόνα της Θεοτόκου, μία από τις τρεις δημιουργίες του Ευαγγελιστή Λουκά. Ο Βυζαντινός διοικητής δίσταζε, διότι φοβόταν πως ήταν αδύνατο να πείσει τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αλέξιο Κομνηνό να παραχωρήσει το Άγιο Εικόνισμα που φυλασσόταν στο παλάτι. Παρόλα αυτά πήρε μαζί του τον Ησαΐα και ταξίδεψαν ως την Κωνσταντινούπολη. Εκεί βρήκαν τον βασιλιά σε μεγάλη θλίψη, αφού η μονάκριβή του κόρη ήταν βαριά άρρωστη με την ίδια ασθένεια, η οποία είχε προσβάλει και τον Βουτομίτη. Τότε ακριβώς παρουσιάστηκαν ενώπιον του. Ο Ησαΐας με όλη την δύναμη της πίστης του, προσευχήθηκε στον Θεό και τελικά η κόρη θεραπεύτηκε εντελώς. Εξήγησαν κατόπιν στον αυτοκράτορα πως ήταν θέλημα Θεού να μεταφέρουν στα βουνά του Τροόδους την Αγία Εικόνα. Για τον Αλέξιο Κομνηνό δεν ήταν εύκολο να αποχωριστεί το πολύτιμο κειμήλιο. Μόνον όταν χτυπήθηκε και ο ίδιος από την ίδια αρρώστια, αντιλήφθηκε πως ήταν θεϊκή προσταγή να δώσει την Εικόνα. Μάλιστα, όχι μόνο παρέδωσε την εικόνα αλλά χορήγησε και τα απαιτούμενα χρήματα για την ανέγερση του μοναστηριού, στο οποίο θα Την τοποθετούσαν.
    Ο Ησαΐας με περισσή υπερηφάνεια και χαρά μετέφερε την Εικόνα στην Κύπρο, όπου ο λαός τον υποδέχθηκε με ιδιαίτερη συγκίνηση και ευλάβεια και τον συνόδευσε από τα παράλια ως τα βουνά του Τροόδους. Ταυτοχρόνως έφθασε στο νησί και ο Βουτομίτης, που παρέδωσε στον Ησαΐα τα αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα, τα οποία ανακήρυσσαν τη Μονή σε Σταυροπήγιο. Η συντήρηση της Μονής θα γινόταν από τα εισοδήματα των χωριών Περιστερώνα, Μήλον και Μυλικούρι.
    Η παλαιότερη καταγεγραμμένη ιστορική μαρτυρία για τον Κύκκο βρίσκεται σε έγγραφο του 1136 και σχετίζεται με την αγορά μίας βίβλου από τον τότε ηγούμενο Δανιήλ. Οι υπόλοιπες πληροφορίες για τα πρώτα χρόνια της ζωής της Μονής και για όλη τη βυζαντινή περίοδο, προέρχονται από αναφορές σε κείμενα μεταγενέστερων χρόνων. Παρόλο που είναι έμμεσες οι μαρτυρίες αυτές, μας πείθουν για την αξιόλογη επίδρασή της στην τότε πνευματική ζωή του τόπου. Χαρακτηριστική ένδειξη είναι η αγιογράφηση εικόνων με πρότυπο την Παναγία του Κύκκου. Τέτοιες εικόνες σώζονται σήμερα στο Σινά και την Κάτω Ιταλία.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΕ ΤΑ ΕΠΤΑ ΣΠΑΘΙΑ

    Η εικόνα της Παναγίας με τα Επτά Σπαθιά, τέσσερα στα αριστερά και τρία στα δεξιά, έχει σχέση με την προφητεία του Αγίου Συμεών του Θεοδόχου, την οποία καταγράφει ο ευαγγελιστής Λουκάς: «…καί σού δέ αυτής τήν ψυχήν διελεύσεται ρομφαία…»(Λουκ. 2.35). Τα συγκεκριμένα λόγια, αναφέρονται στον πόνο που θα βίωνε η Παναγία κατά τη στιγμή του χωρισμού από τον αγαπημένο της Υιό, όταν μπροστά στα μάτια της Τον εσταύρωσαν.
    Η εικόνα αυτή βρισκόταν στο κωδωνοστάσιο μιας εκκλησίας κοντά στον ποταμό Τόσιν. Ωστόσο, χωρίς να γνωρίζουμε το λόγο, η εικόνα ήταν με το πρόσωπο προς τα κάτω και χρησίμευε σαν μια απλή σανίδα. Ο Θεός βέβαια, δεν άφησε να συμβαίνει για πολύ καιρό αυτή η κατάσταση και συνέβη το εξής. Ένας κάτοικος της περιοχής, ο Καντίκωφ, ο οποίος υπέφερε από πολλές ασθένειες, είδε στον ύπνο του ότι έπρεπε να ψάξει στο κωδωνοστάσιο για μια εικόνα και να προσευχηθεί σ ’αυτήν για να γίνει καλά.
    Πράγματι πήγε στην εκκλησία, αλλά οι άνθρωποι που ήταν εκεί δεν του έδωσαν μεγάλη σημασία. Ο άντρας όμως δεν τα παράτησε και συνέχισε να πηγαίνει στην εκκλησία, ώσπου την τρίτη πια φορά, τον άφησαν να ψάξει. Ο Καντίκωφ βρήκε την εικόνα, την καθάρισε, την προσκύνησε και θεραπεύτηκε.
    Η εικόνα διετέλεσε πολλά ακόμη θαύματα. Το 1830 στην πόλη Βολόγκντα υπήρχε επιδημία χολέρας. Τότε πραγματοποίησαν λιτανεία με την εικόνα της «Παναγίας με τα Επτά Σπαθιά» και η αρρώστια θαυματουργικά κατέπαυσε. Πέρα από τα θαύματα όμως, η εικόνα της Παναγίας, σε κάποιες στιγμές δύσκολες για το λαό στιγμές, δάκρυσε. Αυτό συνέβη στις 12 Αυγούστου 2000, όταν συνέβη η τραγωδία με το υποβρύχιο Κούρσκ και στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 όταν κατέρρευσαν οι Δίδυμοι Πύργοι.
    Η εικόνα είναι, επίσης, γνωστή και με την ονομασία «Η προφητεία του Δικαίου Συμεών» ή «Το γαλήνεμα των κακών ψυχών».

ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΤΡΥΓΗΣ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΙΜΩΝΟΣ ΠΕΤΡΑΣ

    H Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας διατηρεί στην νήσο Λήμνο, στο χωριό Προπούλι, ιστορικό μετόχι από του 14ου αιώνα, το οποίο είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Στο ναΰδριο του Ιερού Μετοχίου, το οποίο έκτισε ο Σιμωνοπετρίτης Μοναχός Αγάπιος το έτος 1706 μ.Χ., φυλάσσεται η θαυματουργός ιερά εικόνα της Παναγίας Τρύγης. Η Παναγία της Τρύγης είναι ιδιαιτέρως αγαπητή από όλους τους κατοίκους του νησιού.
    Η ιερά εικόνα έχει επιτελέσει πολλά θαύματα, τα οποία μαρτυρούνται από τους κατοίκους της νήσου μέχρι σήμερα. Η εικόνα προστατεύει με μεγάλη ευλάβεια τα μικρά παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας. Ας μην παραβλέψουμε βέβαια, ότι η ιερά αύτη εικόνα αποτελεί εξαίρετο δείγμα εκκλησιαστικής εικονογραφίας, όπου η Παναγία εικονίζεται με λευκό αντί ερυθρού πέπλου. Το γεγονός αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο και αποδεικτικό της προστασίας της Παναγίας στο νησί. Οι κάτοικοι όταν δέχονται τα θαύματά της την αναγνωρίζουν από το λευκό πέπλο ως την Παναγία του τόπου τους.

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΣΣΑ

    Η Παναγία η Παρηγορήτισσα είναι ο πιο σημαντικός και διάσημος βυζαντινός ναός του νομού Άρτας. Χτίστηκε τον 13ο αιώνα από τον Νικηφόρο τον Α’ Κομνηνό Δούκα, όταν το Δεσποτάτο της Ηπείρου βρισκόταν στην ακμή του. Ο ναός είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, ενώ συναντάμε στοιχεία που δείχνουν ότι τον 16ο αιώνα ήταν το Καθολικό γυναικείου μοναστηριού.
    Στον ναό βρίσκεται και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Παρηγορήτισσας. Συγκεκριμένα, είναι τοποθετημένη σε ξύλινο προσκυνητάρι του τέμπλου του ναού και αποτελεί την κύρια λατρευτική εικόνα στο χώρο. Η Παναγία είναι εικονογραφική παραλλαγή του τύπου της Ελεούσας. Συνδυάζει στοιχεία από τον τύπο της Παναγίας του Πάθους, όπως είναι το ανάστροφο πέλμα του Χριστού και η συγκρατημένη μελαγχολία της Παναγίας για το Πάθος του Χριστού.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟ ΑΚΕΝΩΤΟΝ ΠΟΤΗΡΙΟΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

    Η εικόνα της Παναγίας που ονομάζεται «Ακένωτον Ποτήριον» έγινε γνωστή στον Ορθόδοξο Κόσμο μόλις το 1878, όταν συνέβη ένα θαυμαστό γεγονός. Στην περιφέρεια Εφραίμοφσκι της επαρχίας Τούλα στη Ρωσία, ζούσε ένας συνταξιούχος στρατιώτης, που ονομαζόταν Στέφανος. Ο άντρας αυτός υπέφερε από το πάθος της μέθης. Ξόδευε όλη του την περιουσία στο αλκοόλ και πλέον βρισκόταν σε αξιοθρήνητη κατάσταση.
    Μια νύχτα όμως είδε ένα ασυνήθιστο όνειρο που τον τάραξε πολύ. Εμφανίστηκε στον ύπνο του ένας μοναχός με επιβλητική μορφή και του είπε τα εξής: «Να πας στην πόλη Σερπούγοφ στο μοναστήρι της Παναγίας. Εκεί θα βρεις την εικόνα Της που ονομάζεται “Ακένωτον Ποτήριον”». Θα προσευχηθείς μπροστά της και αμέσως θα θεραπευτεί το σώμα και η ψυχή σου». Ωστόσο, ο άντρας έδειξε απροθυμία και δεν υπάκουσε στα λόγια αυτά. Ο μοναχός όμως παρουσιάστηκε ξανά στον ύπνο του άντρα επιμένοντας να κάνει αυτό το ταξίδι. Αφού εμφανίστηκε και τρίτη φορά, ο Στέφανος αποφασίζει να υπακούσει την εντολή του μοναχού και να ξεκινήσει το ταξίδι, παρόλο που τα πόδια του ήταν αδύναμα λόγω της παραλυσίας.
    Έτσι ο Στέφανος με πολλή δυσκολία, λόγω της καταστάσεως των ποδιών του, ξεκίνησε αμέσως το ταξίδι. Όταν έφθασε στο Σερπούγοφ και μπήκε στη Μονή «Βλαντίτσνιι», ζήτησε να προσκυνήσει την εικόνα της Παναγίας «Το Ακένωτον Ποτήριον», σύμφωνα με την εντολή που του είχε δοθεί. Προς έκπλήξή του όμως, κανείς εκεί δεν γνώριζε την εικόνα της Παναγίας μ’ αυτό το όνομα. Τότε κάποιος από τους μοναχούς είπε ότι πιθανόν να είναι εκείνη η εικόνα που απεικόνιζε την Παναγία με το Χριστό μέσα στο Άγιο Ποτήριο. Η εικόνα αυτή ήταν τοποθετημένη στο προσκυνητάρι του διαδρόμου που οδηγούσε από το Ναό στο σκευοφυλάκιο. Όλοι έμειναν κατάκπληκτοι, όταν στο πίσω μέρος της εικόνας, διάβασαν την επιγραφή που έγραφε: «Το Ακένωτον Ποτήριον».
    Συνέβη όμως και κάτι ακόμα αξιοπερίεργο: στην εικόνα των Κτητόρων της Μονής, του Αγίου Αλεξίου Μόσχας και Οσίου Βαρλαάμ, ο Στέφανος στο πρόσωπο του τελευταίου, αναγνώρισε τον μοναχό που εμφανίστηκε τρεις φορές στον ύπνο του. Ο μέχρι τότε αλκοολικός και παράλυτος άντρας, επιστρέφοντας απ’ το Σερπούγοφ, έγινε τελείως καλά! Το σημαντικότερο όμως ήταν ότι δεν είχε πλέον ροπή προς την βλαβερή συνήθεια του ποτού.
    Σύντομα το θαυμαστό γεγονός της θεραπείας του παραλύτου αλκοολικού έγινε γνωστό σε όλη την περιοχή. Πολλοί άνθρωποι, ακόμη και από μακρινά μέρη, άρχισαν να προσέρχονται στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας στο Σερπούγοφ. Οι άνθρωποι που υπέφεραν απ’ το πάθος της μέθης ή ήταν εξαρτημένοι από το κάπνισμα και τις παραισθησιογόνες ουσίες, καθώς και οι συγγενείς τους, προσεύχονταν στην εικόνα της Παναγίας «Το Ακένωτον Ποτήριον» για θεραπεία και απαλλαγή απ’ τις ασθένειες αυτών των παθών. Πολλοί ήταν και εκείνοι που κατέφθαναν να προσκυνήσουν και να ευχαριστήσουν την Παναγία.
    Το 1919 οι Κομμουνιστές έκλεισαν το μοναστήρι και ολόκληρο το κτιριακό συγκρότημα μαζί με τους Ναούς, άλλαξε «χρήση». Η εικόνα της Παναγίας τότε μεταφέρθηκε στο Καθεδρικό Ναό του Σερπούγοφ, του Αγίου Νικολάου. Κατά τα έτη 1928-1930 έγινε προσπάθεια εορτασθεί ξανά η θαυματουργή εικόνα, διότι λόγω των διωγμών, ο εορτασμός της εικόνας είχε σταματήσει. Τότε ο Μητροπολίτης της πόλεως, Εμμανουήλ, ευλόγησε, μετά από απαίτηση των πιστών 8 αντίγραφα της εικόνας. Το έτος 1929 έκλεισε από τους άθεους και ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Νικολάου και όλα όσα υπήρχαν μέσα σ’ αυτόν κάηκαν στις όχθες του ποταμού Νάρα. Οι εικόνες της Παναγίας «Το Ακένωτον Ποτήριον» συμπεριλαμβανομένων και των αντιγράφων εξαφανίστηκαν και κάθε λατρευτική εκδήλωση προς τιμήν της συγκεκριμένης εικόνας σταμάτησε.
    Η ευλάβεια και η τιμή προς την ιερά και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, αναβίωσε στο Σερπούγοφ τη δεκαετία του 1980. Το 1990 ο Αρχιμανδρίτης Ιωσήφ επισκεύασε την κατεστραμμένη Μονή «Βισότσκιι» στο Σερπούγοφ. Πλέον, οι λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν της εικόνας της Παναγίας τελούνται και πάλι στη Μονή.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΒΛΑΔΙΜΙΡ

    Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας του Βλαδιμίρ (Vladimir) είναι μία από τις πιο γνωστές εικόνες της Ρωσίας και η σύνδεσή της με το ρωσικό λαό χρονολογείται από τις απαρχές του ακόμα.
    Σύμφωνα με μία παράδοση πρόκειται για μία από τις εικόνες του ευαγγελιστού Λουκά, η οποία βρισκόταν στην Ιερουσαλήμ μέχρι το 450. Έπειτα, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ο πατριάρχης Λουκάς Χρυσοβέργης την προσέφερε ως δώρο στον κνέζη Γιούρι Βλαντιμίροβιτς Ντολγκορούκι. Αυτός, την τοποθέτησε στο γυναικείο μοναστήρι του Βισεγκόροντ.
    Το 1155 ο πρίγκηπας Αντρέι Βογκομπουλίσκι μετέφερε την εικόνα στο Βλαντιμίρ, όπου και έχτισε έναν μεγαλόπρεπο ναό αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου για να τοποθετήσει την πολύτιμη αυτή εικόνα.
    Η εικόνα της Παναγίας έμεινε στο Βλαντιμίρ τρεις αιώνες. Σε όλο αυτό το διάστημα η Παναγία δε σταμάτησε να ελεεί και να βοηθά όσους επικαλούνταν τη βοήθειά της. Διετέλεσε πολλά θαύματα μεταξύ των οποίων είναι ότι γλύτωσε ανέγγιχτη από μια φωτιά που έκαψε τον καθεδρικό Ναό, γλύτωσε από την λεηλασία των Τατάρων, συνόδευσε τον πρίγκιπα Ανδρέα στις μάχες που έδωσε κοντά στο Βόλγα με τους Βούλγαρους και πολλά άλλα ακόμη.
    Η εικόνα όμως λειτούργησε θαυματουργικά και σε άλλες κρίσιμες στιγμές. Για παράδειγμα, όταν ο τρομερός Τιμούρ Λένκ επιτέθηκε στη Μόσχα το 1395, ο πρίγκηπας Βασίλειος Ντιμιτρίεβιτς και ο μητροπολίτης Κυπριανός, λιτάνευαν την εικόνα για να σώσουν την πόλη από την επίθεση. Η λιτανεία διήρκησε 10 ημέρες και στις 26 Αυγούστου 1395, χιλιάδες άνθρωποι την υποδέχθηκαν και την τοποθέτησαν στον καθεδρικό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Την ίδια στιγμή, ο Ταμερλάνος κοιμόταν στη σκηνή του και είδε ένα τρομερό όνειρο, όπου κατέβαιναν από ένα ψηλό βουνό πολλοί αρχιερείς κρατώντας χρυσές ποιμαντορικές ράβδους και από πάνω τους στέκονταν μια γυναίκα τυλιγμένη με μία ασπίδα φωτός. Γύρω της αμέτρητοι άγγελοι κρατούσαν πύρινα σπαθιά. Ξαφνικά όρμησαν κατά πάνω του. Ξυπνώντας τρομαγμένος ρώτησε τους συμβούλους περί τίνος πρόκειται. Εκείνοι του είπαν πως ήταν η προστάτρια των Ρώσων, η Παναγία των χριστιανών. Ο Ταμερλάνος αμέσως αποφάσισε να οπισθοχωρήσει.
    Επίσης, σε αυτήν την εικόνα αποδίδονται οι νίκες των Ρώσων κατά των Τατάρων κατά τον 15ο αι. Το 1480 η εικόνα μεταφέρθηκε οριστικά στη Μόσχα. Το 1918 η Σοβιετική κυβέρνηση ανέλαβε τη συντήρηση της εικόνας, καθαρίζοντας τα τέσσερα επιστρώματα που είχαν προστεθεί από πάνω. Έτσι, εμφανίστηκε και πάλι η αρχική της μορφή. Έπειτα, μεταφέρθηκε στο Μουσείο Ιστορίας της Μόσχας και από εκεί στην Γκαλερύ Τρετιακώφ, όπου βρίσκεται και σήμερα σε ένα παρεκκλήσι.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΘΟΥΣ Ή ΑΜΟΛΥΝΤΟ

    Η ονομασία της Παναγίας προέρχεται από τον ύμνο του Αποδείπνου «Άσπιλε, Αμόλυντε, Άχραντε…» που συνέθεσε ο μοναχός Παύλος της μονής Ευεργέτιδος. Η Αμόλυντος στην ορθόδοξη εικονογραφία φέρει και την ονομασία Παναγία του Πάθους, διότι ο Χριστός ενατενίζει τους δύο Αγγέλους που εικονίζονται εκατέρωθεν της Παναγίας και κρατούν στα χέρια τους τα σύμβολα του πάθους, δηλαδή τον Σταυρό, τη Λόγχη και το Σπόγγο.
    Το πρωτότυπο αυτής της εικόνας αποδίδεται στον εικονογράφο του ΙΕ΄ αι., Ανδρέα Ρίτζο, έργα του οποίου παρουσιάζονται στην Ιταλία και την Πάτμο. Η εικόνα εκτίθεται στο Βυζαντινό μουσείο της Αθήνας.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΩΝ ΚΡΙΝΩΝ

    Η Παναγία των Κρίνων ονομάζεται αλλιώς Παναγία Γραβαλώτισσα εξαιτίας του τρόπου, με τον οποίο βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας στην Πάστρα της Κεφαλονιάς. Η εικόνα βρέθηκε με τον εξής θαυμαστό τρόπο. Ήταν αρχές Αυγούστου και οι προετοιμασίες για τη νέα σοδειά είχαν αρχίσει. Με διαταγή του Κόντε Λιανού, που ήταν ο τοπικός άρχοντας, όλοι οι αγρότες ξεκίνησαν να καθαρίζουν τα αμπέλια τους. Ενώ καθάριζαν, λοιπόν, τα ξερά χόρτα με τα γράβαλα, τις τσουγκράνες, συνέβη κάτι το απίθανο.
    Στην τσουγκράνα ενός υπηρέτη που δούλευε κάτω από τις υπηρεσίες του Κόντε, είχε παγιδευτεί ένα ξύλο. Προσπαθώντας να το τραβήξει, διαπίστωσε ότι το ξύλο, το οποίο επίμονα ήθελα να πετάξει, αντιστοιχούσε σε μία εικόνα της Παναγίας.
    Ο εργάτης έμεινε άναυδος και τρεμάμενος για το συμβάν που του συνέβη. Σταμάτησε, λοιπόν, κάθε εργασία και έτρεξε να ειδοποιήσει τον Κόντε. Εκείνος όμως, επηρεασμένος και απασχολημένος με τις δουλειές του και την κόρη του που ήταν καθηλωμένη σε αναπηρική καρέκλα, πρόσταξε τον υπηρέτη να μεταφέρει την εικόνα στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.
    Το ίδιο βράδυ όμως ο Κόντε είδε την Παναγία στον ύπνο του να του λέει: «Γιατί με πήρες από το σπίτι μου;». Αμέσως ξυπνά και τρέχει στην εκκλησία με σκοπό να πάρει την εικόνα που ο ίδιος είχε απαρνηθεί την προηγούμενη μέρα και να τη μεταφέρει στο σπίτι του. Γυρίζοντας από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, γεμάτος δέος μπαίνει στο σπίτι του. Μόλις αντικρίζει η νεαρή κοπέλα την εικόνα, ανασηκώνεται στα δύο της πόδια και με αργά προσεκτικά βήματα, την προσκυνά!
    Μετά από αυτό ο Κόντες αποφασίζει να χτιστεί η εκκλησία της Παναγίας στο μέρος, στο οποίο βρέθηκε η εικόνα. Έτσι, χτίστηκε η εκκλησία και σε ανάμνηση εκείνου του θαύματος, κάθε 15 Αυγούστου, στην εορτή της Παναγίας, ανθίζουν θαυματουργικά οι ξεροί κρίνοι, τους οποίους μαζεύουν οι γυναίκες του χωριού και τους τοποθετούν στα εικονίσματα των σπιτιών τους.
    Συγκεκριμένα, το θαύμα έχει ως εξής. Στον προαύλιο χώρο του ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου και σε διάφορα παρτέρια, οι γυναίκες του χωριού φυτεύουν βολβούς των παρθενόκρινων. Τον Μάιο που αρχίζουν ν’ ανθίζουν τα κρίνα, τα κόβουν και τα τοποθετούν σε ανθοδέσμες μπροστά στην ιερή και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Καθώς περνούν οι μέρες, τα κρίνα ξεραίνονται, όπως προστάζουν οι νόμοι της φύσης. Όταν έλθει η 1η Αύγουστου και αρχίσουν οι Παρακλήσεις στην Παναγία και μέχρι τις 15 Αυγούστου, τότε μαζί με τη Μετάσταση της Παναγίας ανασταίνονται και οι νεκροί κρίνοι! Μετά τη θεία Λειτουργία της εορτής της Κοιμήσεως ο ιερέας μοιράζει τα άνθη σαν ευλογία στους χριστιανούς.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΡΟΔΟΝ ΤΟ ΑΜΑΡΑΝΤΟ

    Η ιστορία της εικόνας Παναγίας «Ρόδον Αμάραντον» ξεκινά περίπου το έτος 1890 μ.Χ. σύμφωνα με τις μαρτυρίες των παλαιών κατοίκων της περιοχής του Πειραιά. Συγκεκριμένα, κάποιος ψαράς ανέσυρε μία παλαιά εικόνα από τα βράχια της Πειραϊκής, η οποία εικόνιζε την Παναγία να κρατά τον Χριστό, κρατώντας στο χέρι ένα «Ρόδον».
    Το γεγονός αυτό γνωστοποιήθηκε αμέσως στην περιοχή. Μια θεοσεβούμενη οικογένεια, ονομαζόμενη Κατσαρού, είχε την επιθυμία να προσφέρει «οίκον» για τη στέγαση της εικόνας της Παναγίας και με ιδία πρωτοβουλία έκτισε ιδιωτικό παρεκκλήσιο, στο οποίο έδωσε το όνομα Παναγία «Ρόδον Αμάραντον». Εκεί στεγάσθηκε η παλαιά αυτή εικόνα και λατρεύτηκε από τους κατοίκους της περιοχής.
    Το Ρόδον το Αμάραντον ή αλλιώς το Ρόδον της Ιεριχούς, ή το Ρόδον της Παναγίας, ή το Αθάνατο Ρόδον της Νεκρανάστασης είναι ένα φυτό που συμβολίζει την αιωνιότητα και το άφθαρτο, αθάνατο της ψυχής! Ο απόστολος Παύλος λέγει «Χριστού ευωδία εσμέν τω Θεώ εν τοις σωζομένοις» (Β’ Κορ. 2,15), δηλαδή ο Χριστός είναι «Το Ρόδον Το Αμάραντον» και όσοι πλησιάζουν τον Χριστό αισθάνονται μία ουράνια ευωδία.
    Ο Ιησούς είναι το Ρόδον της σωτηρίας που βλάστησε στη στείρα γη. Τα ωραιότερα λουλούδια της γης είναι μολυσμένα από το μόλυσμα της αμαρτίας, όμως ένα λουλούδι είναι απόλυτα αμόλυντο: Ο Ιησούς Χριστός. Διότι γεννήθηκε από την Παρθένο Μαρία, χωρίς το κληρονομικό μόλυσμα του προπατορικού αμαρτήματος.
    Όμως και η Παρθένος Μητέρα είναι «ρόδον το αμάραντον», που φανερώνει το αμόλυντον και καθαρόν της Παρθένου. Ο Θεός έψαχνε να βρει ευωδία στον κόσμο και την βρήκε στην Μαρία Παρθένο, τον μοναδικό άνθρωπο στον κόσμο που είναι πεντακάθαρη, χωρίς μολυσμό. Όταν την είδε ο Θεός, οσφράνθηκε το άρωμα της αρετής της και γι’ αυτό ονομάζεται «το οσφράδιον του πάντων Βασιλέως». Το λουλούδι της αειπαρθένου Παναγίας θα παραμείνει στους αιώνες αμάραντο, διότι ούτε ο χρόνος μπορεί να το μαράνει ούτε οι βλασφημίες των ασεβών.
    H Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου του Αμάραντου Ρόδου, εορτάζει κάθε χρόνο στις 3 Απριλίου.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ

    Στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, σε υψόμετρο 1063 μέτρα, σε μία σπηλιά ιδρύθηκε το 386 μ.Χ. με αποκάλυψη της Παναγίας, το μοναστήρι της Παναγίας της Σουμελάς. Η μονή χτίστηκε από δύο Aθηναίους μοναχούς, τον Bαρνάβα και Σωφρόνιο και δόθηκε το συγκεκριμένο όνομα διότι οι εκεί Πόντιοι έλεγαν συχνά «θα ανέβουμε σου Μελά την Παναΐαν».
    Η θαυματουργός εικόνα, που σύμφωνα με την παράδοση χαράχθηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά πάνω σε ξύλο, αποτελούσε, μαζί με το αγιασματικό νερό με τις θεραπευτικές ιδιότητες, το σημείο αναφοράς της Μονής.
    Ωστόσο, η βάρβαρη συμπεριφορά των Νεότουρκων και των Κεμαλικών προς τα μοναστήρια του Πόντου, οδήγησε στην ολοκληρωτική καταστροφή της μονής το 1922. Λίγο αργότερα, πριν τον ξεριζωμό και την αναγκαστική έξοδο του 1923, οι μοναχοί έκρυψαν την εικόνα μαζί με Σταυρό με τίμιο ξύλο του Μανουήλ Γ’ ανεκτίμητης αξίας, αλλά και ένα χειρόγραφο ευαγγέλιο του οσίου Χριστοφόρου, στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας.
    Όμως, η ιστορία δεν σταματά εδώ. Το 1931, με την παρέμβαση και προτροπή του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο ένας από τους δύο εναπομείναντες ζωντανούς μοναχούς της ιστορικής μονής, ταξίδεψε από την Θεσσαλονίκη για τον Πόντο, με σκοπό να ξεθάψει τα κειμήλια και να τα επιστρέψει στην Ελλάδα. Πράγματι, ο μοναχός κατάφερε να πάρει μαζί του τα κειμήλια που αποτελούν μέχρι σήμερα σύμβολο της πίστεως και της ορθοδοξίας.
    Λίγα χρόνια μετά, το 1951, ξεκίνησε η ανέγερση της νέας Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο που αποτελεί το σημείο αναφοράς του Ποντιακού ελληνισμού στην Ελλάδα. Εκεί, όπως ήταν φυσικό, βρήκε «οίκον» και θρονιάστικε η περιώνυμη εικόνα της Παναγιάς Σουμελά μαζί με τα υπόλοιπα κειμήλια. Κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου τιμάται η Παναγιά Σουμελά και πλήθος πιστών, ποντίων και μη, συρρέουν για να προσκυνήσουν την αγία εικόνα.

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΠΑΝΤΩΝ ΧΑΡΑ

    Η εικόνα «η Πάντων Χαρά» βρέθηκε θαυματουργικά στο χωριό Κλότσκι κοντά στην Πετρούπολη της Ρωσίας, μέσα σε ένα εκκλησάκι. Στις αρχές του 19ου αιώνα ο ναός καταστράφηκε από κεραυνό, ενώ η εικόνα σώθηκε θαυματουργικά. Τότε, με παράδοξο τρόπο κόλλησαν πάνω της τα νομίσματα από το κατεστραμμένο κουτί του φιλόπτωχου. Από τότε συνεχίζει επιτελεί θαύματα και να ευεργετεί τον ρωσικό λαό.
    Παράλληλα, η εικόνα συνδέεται και με το εξής θαυματουργικό γεγονός. Το 1688 η Ευθυμία, η αδελφή του Πατριάρχη Ιωακείμ (1674-1690), που ζούσε στη Μόσχα, έπασχε από ανίατη ασθένεια για μεγάλο διάστημα. Ένα πρωί, κατά τη διάρκεια της προσευχής άκουσε μια φωνή να της λέει. «Ευθυμία! Πήγαινε στο ναό της Μεταμόρφωσης του Υιού μου. Εκεί θα βρεις μια μικρή εικόνα που ονομάζεται «Πάντων θλιβομένων η Χαρά». Να πεις στον ιερέα να τελέσει παράκληση και αγιασμό και θα θεραπευθείς». Η Ευθυμία έκανε όπως της είπε η φωνή της Θεοτόκου και θεραπεύτηκε. Αυτό έγινε την 24η Οκτωβρίου 1688. Κάθε χρόνο, στις 24 Οκτωβρίου, σύμφωνα με το παλαιό εορτολόγιο που ακολουθούν οι Ρώσοι ορθόδοξοι, εορτάζεται η ανάμνηση του θαύματος που έγινε στην Αγία Πετρούπολη το 1688 από την Παναγία.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΔΡΟΜΙΤΙΣΣΑ – ΣΚΗΤΗ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

    Στη Ρουμανική Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου του Αγίου Όρους υπάρχει η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Προδρομίτισσας. Είναι μία από τις σπάνιες εικόνες της Ορθοδόξου Εκκλησίας, διότι δεν ζωγραφίστηκε από ανθρώπινο χέρι. Το θαύμα αυτό της αχειροποιήτου αγιογραφίας της εικόνας συνέβη ως εξής:
     Κατά το έτος 1863 οι κτίτορες της Σκήτης, οι πατέρες Νήφων και Νεκτάριος, επιθύμησαν να αποκτήσουν μια ωραία εικόνα της Παναγίας, όπως όλα τα αγιορείτικα μοναστήρια.
    Έτσι, αναζήτησαν και βρήκαν στο Ιάσιο της Ρουμανίας έναν ευσεβή αγιογράφο ονομαζόμενο Ιορδάκην Νικολάου και τον παρακάλεσαν να ζωγραφίσει με προσευχή και νηστεία την εικόνα που επιθυμούσαν. Ο αγιογράφος συμφώνησε και με πολύ ευλάβεια άρχισε να εργάζεται.
    Καθημερινά διάβαζε τον Παρακλητικό Κανόνα εις την Υπεραγία Θεοτόκο. Στην αρχή ζωγράφισε τα άμφια της Θεοτόκου και του Κυρίου. Έπειτα, προσπάθησε να ζωγραφίσει τα πρόσωπα, αλλά δεν τα κατάφερε. Πονεμένος και θλιμμένος διέκοψε την αγιογραφία, κάλυψε την εικόνα με ένα ύφασμα, κλείδωσε το εργαστήριο και αποσύρθηκε στο δωμάτιό του για να προσευχηθεί.
    Την επόμενη μέρα, αποφασισμένος να προσπαθήσει για να ζωγραφίσει τα θεία πρόσωπα, μπήκε στο εργαστήριο και όταν απέσυρε το ύφασμα από την εικόνα, είδε κατάπληκτος ότι τα σεπτά και πανάγια πρόσωπα ήταν θαυμασίως τελειοποιημένα! Η εικόνα είχε ολοκληρωθεί και ήταν με την σημερινή της μορφή!
    Οι πατέρες της Ρουμανικής Σκήτης παρέλαβαν και μετέφεραν την θαυμάσια εικόνα στο Άγιον Όρος. Στην διαδρομή πραγματοποίησε πλείστα θαύματα και συνεχίζει μέχρι σήμερα να θαυματουργεί. Τιμάται στις 12 Ιουλίου.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

     Η θαυματουργή αυτή εικόνα είναι φορητή του 17ου αι. και βρίσκεται στο αριστερό προσκυνητάρι του βορειανατολικού κίονα του Καθολικού της Μονής Βατοπαιδίου. Σύμφωνα με αφηγήσεις συγχρόνων Γερόντων της Μονής, το πρώτο δείγμα ότι η εικόνα έχει ιδιαίτερη χάρη είναι το εξής γεγονός· Μία μέρα ένας νέος μπήκε στον ναό και πηγαίνοντας να προσκυνήσει την εικόνα, άστραψε ξαφνικά το πρόσωπο της Παναγίας και μία αόρατη δύναμη τον έριξε καταγής. Μόλις συνήλθε, εξομολογήθηκε με δάκρυα στους πατέρες ότι ζούσε μακριά από τον Θεό και επιδιδόταν στην μαγεία.  Έτσι, η θαυματουργική επέμβαση της Θεοτόκου έπεισε τον νέο να αλλάξει ζωή και να γίνει άνθρωπος θεοφοβούμενος.
    Η εικόνα αυτή έχει επίσης την ιδιότητα και την ειδική χάρη από τον Θεό να θεραπεύει την φοβερή ασθένεια του καρκίνου. Είναι γνωστές αναρίθμητες περιπτώσεις καρκινοπαθών που έχουν θεραπευθεί στις μέρες μας, μετά από παράκληση μπροστά στην Παναγία την Παντανάσσα.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ – ΠΡΩΤΑΤΟ ΚΑΡΥΕΣ

     Η θαυματουργή αυτή εικόνα, που φυλάσσεται σήμερα στο ιερό σύνθρονο του Πρωτάτου των Καρύων, βρισκόταν κατά τα τέλη του Ι’ αιώνα σε ένα κελί κοντά στις Καρυές που σήμερα φέρει την ίδια επωνυμία «Άξιον εστίν» λόγω του εξής θαύματος: Ενώ ο Γέροντας του Κελιού απουσίαζε σε αγρυπνία του Πρωτάτου, συνέβη να φιλοξενήσει ο υποτακτικός του, που έμεινε μόνος στο κελί, κάποιον άγνωστο περαστικό μοναχό μαζί με τον οποίο, μάλιστα, έψαλλε και την ακολουθία του όρθρου της Κυριακής. Όταν λοιπόν έφθασαν στην θ\’ ωδή του κανόνα, ο μεν μοναχός του Κελιού έψαλλε «Την Τιμιωτέραν», το γνωστό αρχαίο αυτό ύμνο του Αγίου Κοσμά του Ποιητή, που ψαλλόταν τότε όπως και σήμερα μαζί με τους θεομητορικούς στίχους της θ\’ ωδής (Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον…»), ενώ ο ξένος μοναχός άρχισε τον ύμνο διαφορετικά, προσθέτοντας στην αρχή του το μέχρι τότε άγνωστο προοίμιο «Άξιον εστίν ως αληθώς…».
    Το προοίμιο αυτό τόσο θαυμασμό προκάλεσε στον ντόπιο μοναχό, ώστε το ζήτησε και γραπτώς, για να μπορεί να το ψάλλει και αυτός. Επειδή όμως δε βρέθηκε μελάνι και χαρτί μέσα στο κελί, ο μυστηριώδης ξένος μοναχός χάραξε τον ύμνο με το δάκτυλό του σε μια πέτρινη πλάκα και πρόσθεσε ότι έτσι πρέπει να ψάλλεται στο εξής ο ύμνος αυτός από όλους τους Ορθόδοξους. Έπειτα, έγινε άφαντος. Οι Αγιορείτες έστειλαν την πλάκα στον βασιλιά και στον Πατριάρχη, ενώ την εικόνα, μπροστά στην οποία ψάλθηκε για πρώτη φορά ο αγγελικός ύμνος, τη μετέφεραν στο Πρωτάτο, στο οποίο καθιερώθηκε να γίνεται και η ετήσια πανήγυρη σε ανάμνηση του θαύματος και προς τιμή της Θεοτόκου. Σύμφωνα με το αρχαίο συναξάρι, η γιορτή αυτή αρχικά τελούνταν στο Κελί, όπου είχε γίνει το θαύμα, και μάλιστα προς τιμή του αρχάγγελου Γαβριήλ, που χωρίς άλλο ήταν ο θαυμαστός εκείνος ξένος μοναχός.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΙΒΗΡΩΝ

    Η θαυματουργή Πορταΐτισσα, η εξέχουσα μεταξύ των θεομητορικών εικόνων του Αγίου Όρους, ήταν αρχικά φυλαγμένη, καθώς διασώζει η παράδοση, στη μικρασιατική Νίκαια. Εκεί, μία ευσεβής γυναίκα με τον μοναχογιό της, την είχαν τοποθετήσει μέσα στην ιδιόκτητη εκκλησία τους και την τιμούσαν.
Στα χρόνια της δεύτερης εικονομαχίας βασιλικοί κατάσκοποι ανακάλυψαν την εικόνα και απείλησαν τη γυναίκα πως θα τη σκοτώσουν αν δεν τους δωροδοκήσει. Εκείνη υποσχέθηκε ότι την επομένη θα τους έδινε τα χρήματα. Τη νύχτα εκείνη, αφού προσευχήθηκε μπροστά στην εικόνα, τη σήκωσε με ευλάβεια, κατέβηκε στην παραλία και την έριξε στη θάλασσα λέγοντας:
– Δέσποινα Θεοτόκε, εσύ έχεις τη δύναμη κι εμάς να διασώσεις από την οργή του Βασιλιά, αλλά και την εικόνα σου από τον καταποντισμό.
    Τότε πραγματικά έγινε κάτι θαυμαστό. Η θαυματουργή εικόνα στάθηκε όρθια στα κύματα και κατευθύνθηκε προς τη δύση. Συγκινημένη η γυναίκα από το γεγονός γυρίζει στον γιο της και του λέει:
– Εγώ, παιδί μου, για την αγάπη της Παναγίας είμαι έτοιμη να πεθάνω. Εσύ να φύγεις. Να πας στην Ελλάδα.
    Χωρίς αργοπορία το παιδί ετοιμάστηκε και ξεκίνησε για τη Θεσσαλονίκη, κι από κει για τον Άθωνα, όπου μόνασε. Σαν μοναχός ασκήτεψε στον τόπο, όπου αργότερα ιδρύθηκε η μονή Ιβήρων. Αυτό ήταν οικονομία Θεού, γιατί έτσι πληροφορήθηκαν οι άλλοι μοναχοί το ιστορικό της θαυματουργής εικόνας.

    Πέρασε καιρός. Ο μοναχός από τη Νίκαια πέθανε, και το μοναστήρι των Ιβήρων ιδρύθηκε και ολοκληρώθηκε. Ήταν βράδυ, όταν οι μοναχοί αντίκρυσαν ένα παράξενο θέαμα: έναν πύρινο στύλο που ξεκινούσε από τη θάλασσα κι έφθανε στον ουρανό. Το όραμα συνεχίστηκε ήμερες και νύχτες. Κατεβαίνουν οι αδελφοί στην παραλία και βλέπουν με θαυμασμό στη βάση του πύρινου στύλου μία εικόνα της Θεοτόκου. Όσο όμως την πλησίαζαν εκείνη απομακρυνόταν. Συγκεντρώθηκαν τότε στην εκκλησία και παρακάλεσαν με δάκρυα τον Κύριο να χαρίσει στο μοναστήρι τους τον ανεκτίμητο αυτό θησαυρό. Μεταξύ των μοναχών υπήρχε ένας ευλαβής ασκητής, που λεγόταν Γαβριήλ. Σ’ αυτόν παρουσιάζεται η Παναγία και του λέει:
– Να πεις στον ηγούμενο και στους αδελφούς ότι θα σας παραδώσω την εικόνα μου, για να σας προστατεύει. Θα μπεις κατόπιν στη θάλασσα, θα περπατήσεις πάνω στα κύματα, κι έτσι θα καταλάβουν όλοι την εύνοια μου για το μοναστήρι σας.
    Έτσι κι έγινε! Ο π. Γαβριήλ περπάτησε πάνω στη θάλασσα σαν σε στερεά γη, παρέλαβε με ευλάβεια τη θαυματουργή εικόνα και επέστρεψε στην παραλία. Εκεί συγκεντρωμένοι όλοι οι μοναχοί της επιφύλαξαν τιμητική υποδοχή. Ύστερα την παρέλαβαν και την τοποθέτησαν στο Ιερό βήμα του καθολικού. Όταν την επομένη ο εκκλησιαστικός πήγε ν’ ανάψει τα καντήλια, η εικόνα έλειπε. Ερεύνησε παντού και την ανακάλυψε στο τείχος, πάνω από την πύλη της μονής. Την επανάφεραν στο καθολικό, αλλά ή εικόνα έφυγε και πάλι. Αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές. Τέλος, η Παναγία παρουσιάζεται στον γέροντα Γαβριήλ και του λέει:
– Να πεις στους αδελφούς να μη μ’ ενοχλούν. Δεν ήρθα εδώ για να φυλάγομαι από σας, αλλά να σας φυλάω. Όσοι ζείτε στο Όρος τούτο ενάρετα, να ελπίζετε στην ευσπλαχνία του Υιού μου. Γιατί, όσο υπάρχει η εικόνα μου μέσα στη μονή σας, η χάρη και το έλεος Του θα σας επισκιάζουν πάντοτε.
    Ύστερα απ’ αυτό οι μοναχοί έχτισαν παρεκκλήσι κοντά στην πύλη κι εκεί τοποθέτησαν την ιερή εικόνα. Πράγματι η Πορταΐτισσα, καθώς υποσχέθηκε, προστατεύει τη μονή και οικονομεί κάθε της ανάγκη.

    Η οικονομία της Πορταΐτισσας προς τη μονή φαίνεται και στο ακόλουθο γεγονός. Το 1651 οι 365 Ιβηρίτες μοναχοί δοκίμαζαν οικονομική στενότητα, γι’ αυτό ανέθεσαν στη Θεοτόκο να μεριμνήσει για τη συντήρησή τους. Αμέσως η φιλόστοργη μητέρα έτρεξε για εξεύρεση πόρων με το ακόλουθο χαριτωμένο θαύμα.
    Εκείνη την περίοδο ήταν βαριά άρρωστη η κόρη του τσάρου της Ρωσίας Αλεξίου Μιχαήλοβιτς. Τα πόδια της ήταν παράλυτα και για τους γιατρούς αθεράπευτα.
Τη θλίψη της πριγκίπισσας και των Βασιλέων γονέων της έρχεται τώρα να μεταβάλει σε χαρά η θαυματουργή Πορταΐτισσα. Παρουσιάζεται μια νύχτα στον ύπνο της, κι αφού της έδωσε θάρρος και υποσχέθηκε να τη θεραπεύσει της λέει:
– Να πεις στον πατέρα σου να φέρει από τη μονή των Ιβήρων την εικόνα μου την Πορταΐτισσα.
    Το πρωί η άρρωστη κόρη διαβίβασε την εντολή κι αμέσως ξεκίνησε έκτακτη αποστολή, για να μεταφέρει στους Ιβηρίτες μοναχούς την επιθυμία του τσάρου. Εκείνοι φοβήθηκαν μήπως η εικόνα δεν επιστραφεί, και αποφάσισαν να στείλουν ένα πιστό αντίγραφο με τιμητική συνοδεία τεσσάρων ιερομόναχων. Μόλις μαθεύτηκε ο ερχομός της σεπτής εικόνας στη Μόσχα, η πόλη άδειασε. Όλοι, βασιλείς και λαός, έτρεξαν να την προϋπαντήσουν. Στ’ ανάκτορα όμως η πριγκίπισσα κειτόταν στο κρεβάτι, χωρίς να γνωρίζει τίποτε. Κάποια στιγμή ζήτησε τη μητέρα της και τότε πληροφορήθηκε το μεγάλο γεγονός.
– Τί; φώναξε. Έρχεται η Παναγία, κι έμενα με άφησαν εδώ;
    Πηδά αμέσως από το κρεβάτι, ντύνεται και τρέχει να υποδεχθεί κι εκείνη την Παναγία. Ο κόσμος είδε την παράλυτη πριγκίπισσα να τρέχει και τα έχασε. Η συγκίνηση κορυφώθηκε, όταν από την άλλη μεριά έφθασε η αγία εικόνα κι έγινε η τελετή της υποδοχής και της προσκυνήσεως.
– Μεγαλειότατε, είπαν οι απεσταλμένοι, προσφέρουμε τη σεπτή αυτή εικόνα σαν δώρο στο ευσεβές ρωσικό έθνος.
– Σας ευχαριστώ, είπε συγκινημένος ο τσάρος. Σε ένδειξη της ευγνωμοσύνης μου σας παραχωρώ μία από τις καλύτερες μονές της πρωτεύουσας, τον άγιο Νικόλαο. Επίσης, ετήσιο επίδομα από 2.500 ρούβλια, ατέλεια σε ό,τι εισάγετε και εξάγετε από τη χώρα μου, καθώς και δωρεάν μετακίνηση των απεσταλμένων σας.
    Το μετόχι αυτό παρέμεινε στην κυριότητα της μονής Ιβήρων μέχρι το 1932 και της εξασφάλιζε τόσες προσόδους, ώστε κάλυπτε όλες σχεδόν τις υλικές της ανάγκες.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΤΙΤΟΡΙΣΣΑ – ΒΗΜΑΤΑΡΙΣΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

    Όταν κάποτε έγινε επιδρομή των Αράβων στη μονή, ο ιεροδιάκονος και βηματάρης (επιμελητής του ιερού βήματος και συνεπώς, υπεύθυνος για τα άγια λείψανα και λοιπά κειμήλια που φυλάσσονται εκεί) πρόλαβε και έκρυψε μέσα στο φρεάτιο της Αγίας Τράπεζας (Αρχαϊκό χωνευτήρι) μια πολύτιμη εικόνα της Θεοτόκου και ένα Σταυρό τοποθετώντας μπροστά τους μια αναμμένη λαμπάδα. Το μοναστήρι λεηλατήθηκε και οι μοναχοί οδηγήθηκαν αιχμάλωτοι στην Κρήτη. Μετά από εβδομήντα χρόνια ο επιζώσας ιεροδιάκονος απελευθερώθηκε και επέστρεψε στο μοναστήρι του. Εκεί βρήκε νέους, αγνώστους μοναχούς που δεν ήξεραν τίποτα για κρυμμένα κειμήλια. Τότε, άνοιξαν το φρεάτιο και βρήκαν την εικόνα και το Σταυρό όρθια πάνω στο νερό, ενώ η λαμπάδα έκαιγε ακόμη!
    Η εικόνα αυτή βρίσκεται σήμερα στο σύνθρονο του ιερού βήματος, λέγεται δε και “Κτιτόρισσα”, από το γεγονός ίσως ότι η ανεύρεσή της σχετίζεται με την ανοικοδόμηση της μονής από τους τρείς αδελφούς και κτίτορες της μονής, Αθανάσιο, Νικόλαο και Αντώνιο, που μόνασαν περί τα τέλη του Ι’ αιώνα.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΡΙΧΕΡΟΥΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΧΙΛΑΝΔΑΡΙΟΥ

     Η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας αποτελούσε οικογενειακό κειμήλιο του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, ο οποίος με ευλάβεια την φύλαγε στο παρεκκλήσιο του σπιτιού του. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ήταν ο πρώτος σύμβουλος του Ουάλιδ τα έτη 705-715, χαλίφη της Συρίας, για όλα τα αναγκαία θέματα, που αφορούσαν το Χριστιανικό πληθυσμό της περιοχής αυτής.
    Ακριβώς εκείνη την εποχή, όταν Αυτοκράτορας της Κωνσταντινουπόλεως ήταν ο Λέων Γ ο Ίσαυρος, ξέσπασε η Εικονομαχία. Η προσκύνηση των Ιερών Εικόνων εθεωρείτο ειδωλολατρία. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός αναδείχθηκε θερμός υποστηρικτής των Άγιων Εικόνων και με τα συγγράμματά του κατατρόπωσε την αίρεση της εικονομαχίας. Ο Αυτοκράτορας ο Λέων ο Γ’ προκειμένου να απαλλαγεί από την παρουσία του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, τον συκοφάντησε στο χαλίφη Ουάλιδ με την κατηγορία, ότι σκέπτεται να του γράψει να καταλάβει κρυφά την Δαμασκό.
   Ο χαλίφης διέταξε να συλληφθεί αμέσως ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός και να του κοπεί το δεξί χέρι μέσα στην πλατεία της Δαμασκού. Η διαταγή εκτελέστηκε αμέσως. Ο Άγιος έλαβε το κομμένο χέρι του και όλη τη νύχτα ικέτευε την Παναγία γονατισμένος να τον θεραπεύσει προκειμένου να συνεχίσει τον σκληρό αγώνα του υπέρ της Ορθοδοξίας. Κατάκοπος, όπως ήταν, αποκοιμήθηκε για λίγο και τότε είδε σε όραμα την Παναγία μέσα από την Αγία Εικόνα της να του λέει, ότι από τώρα και στο εξής το χέρι του θα είναι θεραπευμένο.
   Ο Άγιος ξύπνησε και είδε πραγματικά, ότι το χέρι του είχε αποκατασταθεί και ήταν υγιές. Από τη χαρά του φρόντισε και έβαλε αργυρό ομοίωμα του χεριού του κάτω από το αριστερό μέρος της Εικόνας της Παναγίας. Ένεκα τούτου του περιστατικού,  ονομάστηκε η Εικόνα της Παναγίας της Τριχερούσας. Μετά από τα θαυμάσιο – θαυματουργικό αυτό γεγονός ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός αποφασίζει να εγκαταλείψει τις θέσεις αυτές και να γίνει μοναχός στη Λαύρα του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου στην Παλαιστίνη. Μαζί του είχε και την Αγία Εικόνα της Τριχερούσας.

    Το έτος 1217 ο Άγιος Σάββας ο Χιλανδαρηνός, υιός του Βασιλέως της Σερβίας Στεφάνου Νεμάνια, του μετέπειτα ονομασθέντος Συμεών, περνώντας από την Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου, πήρε μαζί του την Εικόνα της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσης, την πατερίτσα του ιδρυτού της Ιεράς Μονής και την Εικόνα της Παναγίας Τριχερούσης και τα μετέφερε στην Ιερά Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους, όπου η Αγία Εικόνα παρέμεινε μέχρι το έτος 1347. Τότε πήγε στο Άγιον Όρος ο Σέρβος Κράλης Δρούσαν, ο οποίος όταν αναχώρησε για την πατρίδα του, πήρε την Εικόνα της Τριχερούσης ως ευλογία. Η Εικόνα φιλοξενήθηκε στην Ιερά Μονή Στουντενίτσης της Σερβίας.
Όταν στις αρχές του 15ου αιώνα οι Σέρβοι πληροφορήθηκαν ότι κινδυνεύουν να υποδουλωθούν στους Τούρκους, αμέσως παίρνουν την Αγία Εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας από το Σερβικό Μοναστήρι και την τοποθετούν στη ράχη ενός γαϊδάρου και αφήνουν το ζώο ελεύθερο να το οδηγήσει, όπου η Παναγία θελήσει.

    Και πράγματι, κατά θαυματουργικό τρόπο, το ήσυχο αυτό ζώο διέσχισε όλη τη Σερβία, την Ελληνική περιοχή της Μακεδονίας και ήρθε στο Άγιον Όρος, στην Ιερά Μονή Χιλανδαρίου, όπου οι μοναχοί την υποδέχθηκαν με τιμές και λιτανείες. Το ευλογημένο αυτό γαϊδουράκι, σύμφωνα με την ιερή παράδοση, μόλις τοποθετήθηκε η Εικόνα στο Ιερό του Μοναστηριού, έπεσε νεκρό.

    Μέχρι σήμερα η Αγία αυτή Εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας θεωρείται ως η Ηγουμένη – Πολιούχος της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου και Προστάτης του Σέρβικου Ορθόδοξου λαού. Αυτή καθαυτή η Αγία Εικόνα είναι η πλέον άριστα διατηρημένη παλαιά Βυζαντινή Εικόνα της Θεοτόκου. Το πρόσωπο της Μητέρας του Θεού είναι τόσο παραστατικό και το βλέμμα Της τόσο γλυκή, ώστε προκαλεί μεγάλο δέος και συγκίνηση σε όσους την προσκυνούν. Η Εικόνα για λόγους προστασίας και μεγαλοπρέπειας φέρει ένα χρυσό επικάλυμμα – πουκάμισο πάνω στο οποίο είναι επικολλημένοι πέντε χιλιάδες πολύτιμοι λίθοι.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΝΤΙΦΩΝΗΤΡΙΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΩΣΤΑΜΟΝΙΤΟΥ

    Κατά τους χρόνους της βασιλείας του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μονομάχου, το έτος 1020, η αγία εικόνα της Αντιφωνήτριας έκανε το ακόλουθο θαύμα στην Μονή Κωσταμονίτου.
    Κατά την πρώτη του μηνός Αυγούστου, κατά την οποία εορτάζει η αγία Εκκλησία μας την Πρόοδο του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, ο τότε εκκλησιάρχης της μονής Αγάθων, ήταν πολύ λυπημένος γιατί η μονή εστερείτο τα αναγκαία προς ευπρέπεια και φωτοχυσία της εκκλησίας. Ήταν παραμονή της εορτής της ανακομιδής του λειψάνου του αγίου Στεφάνου, πολιούχου της μονής και ευρισκόμενος σε τέτοια θλίψη παρακαλούσε τη Θεοτόκο με θερμά δάκρυα, γονατισμένος μπροστά στην αγία της Εικόα όλη νύχτα. Νηστικός και κουρασμένος καθώς ήταν, αποκοιμήθηκε για λίγο και αμέσως ήλθε σε έκσταση και ακούει φωνή από την εικόνα της Αντιφωνήτριας που του έλεγε να μην λυπάται, γιατί αυτή φροντίζει για κάθε πράγμα στο Άγιον Όρος.
    Πραγματικά προς διαβεβαίωση των λεγομένων, το πιθάρι της εκκλησίας γέμισε από λάδι καθώς και τα υπόλοιπα δοχεία της μονής από τα αναγκαία προς το ζην. Όταν τα άκουσε αυτά ο Αγάθων ξύπνησε χαρούμενος και αμέσως έφυγε και πήγε στο ναό. Όταν διαπίστωσε ότι το πιθάρι του λαδιού ήταν γεμάτο, εξεπλάγην και κήρυξε μεγαλόφωνα σε όλους τους αδελφούς το θαύμα!

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΙΝΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

Η παράδοση αποδίδει πολλά θαύματα στην εν λόγω εικόνα, καθώς αναφέρουν παλαιότεροι πατέρες της μονής. Το σπουδαιότερο είναι το γεγονός ότι κατά την πυρκαγιά του 1762, τότε που ολόκληρο το Καθολικό της μονής έγινε παρανάλωμα του πυρός χωρίς να διασωθεί τίποτε, μόνο η εικόνα αυτή έμεινε αβλαβής μέσα στη φωτιά! Η άγια εικόνα βρέθηκε επάνω στη στάχτη στον τόπο που είναι τοποθετημένη σήμερα, δηλαδή στον πρώτο από αριστερά κίονα του κυρίως ναού, στραμμένη προς Νότο.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ

    Η εικόνα αυτή βρισκόταν από πολύ παλιά στο καθολικό της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου στον κίονα του αριστερού χορού. Το 1730 όμως εξαφανίστηκε ξαφνικά από τη θέση της, ενώ οι πύλες του ναού ήταν κλειδωμένες, και βρέθηκε στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος. Όλοι νόμισαν ότι κάποιος την είχε κλέψει κρυφά και έτσι η εικόνα μεταφέρθηκε πίσω στη θέση της, ενώ οι Βατοπαιδινοί πατέρες έλαβαν αυστηρότατα μέτρα ασφαλείας και σφράγισαν τον ναό. Σε λίγη όμως ώρα, όταν ανοίχτηκε η εκκλησία για την ακολουθία, η εικόνα έλειπε και πάλι από τη θέση της και πολύ σύντομα έφτανε είδηση από την Μονή του Ξενοφώντος ότι βρέθηκε και πάλι στην αντίστοιχη θέση του εκεί καθολικού.
    Οι Βατοπαιδινοί πείσθηκαν για το θαύμα και αποφάσισαν να μην αντισταθούν άλλο στη θέληση της Θεομήτορος. Έτρεξαν στη Μονή Ξενοφώντος για να προσκυνήσουν την Οδηγήτρια και για πολύ καιρό της έστελναν λάδι και κερί στην νέα της κατοικία.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΥΡΟΒΛΥΤΙΣΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

Η θαυματουργή αυτή εικόνα της Θεοτόκου βρισκόταν σε κάποιο φημισμένο μοναστήρι της Κωνσταντινούπολης που λεγόταν του Μυρελαίου. Από εκεί την έφερε στο Άγιον Όρος ο άγιος Παύλος ο Ξηροποταμινός και την αφιέρωσε στη δεύτερη μονή, την οποία ίδρυσε (μετά την Ξηροποτάμου) και που έλαβε το όνομά του. Η αγία αυτή εικόνα, χάριτι Θεού, άρχισε κάποτε να βλύζει μύρο γι´ αυτό και από τότε ονομάζεται Μυροβλύτισσα. Ενεργεί πολλά θαύματα σ’  όσους προστρέχουν σ´ αυτήν με ευλάβεια και επικαλούνται θερμά τη βοήθεια της Αειπαρθένου.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΓΛΥΚΟΦΙΛΟΥΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΦΙΛΟΘΕΟΥ

    Όπως η Πορταΐτισσα, έτσι και η Γλυκοφιλούσα είναι από τις εικόνες εκείνες που διασώθηκαν από την εικονομαχία και μεταφέρθηκαν θαυματουργικά στον Άθω. Ήταν κτήμα της Βικτωρίας, ευσεβούς συζύγου του εικονομάχου συγκλητικού Συμεών, η οποία, για να μην την παραδώσει, την έριξε στη θάλασσα. Η εικόνα πλέοντας όρθια στα κύματα έφθασε στον αρσανά της Μονής Φιλόθεου, όπου παρελήφθη με πολλή τιμή και χαρά από τον ηγούμενο και τους πατέρες της Μονής, που είχαν ειδοποιηθεί με αποκάλυψη της Θεοτόκου. Στο σημείο της ακτής, όπου απέθεσαν την εικόνα ανέβλυσε άγιασμα. Εκεί κάθε χρόνο την Δευτέρα της Διακαινησίμου γίνεται λιτανεία και αγιασμός.

    Πολλά είναι τα θαύματα της Γλυκοφιλούσης. Το 1713 απάντησε στις προσευχές του ευλαβούς εκκλησιάρχη Ιωαννικίου, που παραπονείτο για την ένδεια του μοναστηριού, διαβεβαιώνοντας τον ότι αυτή έχει την πρόνοια για τις υλικές ανάγκες της Μονής. Το 1800 έσωσε έναν προσκυνητή που έπεσε κάτω από τον ξενώνα, που βρισκόταν στον τρίτο όροφο. Η εικόνα είναι αμφιπρόσωπη με την Σταύρωση στο πίσω μέρος και βρίσκεται στον κίονα του αριστερού χορού του καθολικού.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΓΟΡΓΟΕΠΗΚΟΟΣ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ

    Ένα από τα πολλά ονόματα που προσδίδουμε στην Παναγία μας είναι Γοργοϋπήκοος και η ομώνυμη θαυματουργή εικόνα της βρίσκεται στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους από το 1646. Εκεί, όπως αναφέρεται στο ιστορικό της Μονής, «λάμπει ως πολύφωτος σελήνη, σαν άριστος κυβερνήτης και σοφός οικονόμος το διακυβερνά», φυλάσσοντας από κάθε προσβολή και επήρεια τους, ασκούμενους σε αυτό, οσίους πατέρες, αλλά και όσους προστρέχουν σ’ εκείνη με πίστη, ζητώντας την βοήθειά της. Και γενικά διαφυλάττει γοργώς και προθύμως, υπακούει και ελεεί όλους, όσους την ευλαβούμαστε και την επικαλούμαστε με πίστη.
    Όπως αναφέρει στο Συναξάρι ο όσιος Νικόδημος, στη Μονή του Δοχειαρίου, στο δεξί μέρος της Τραπέζης του Μοναστηριού, βρισκόταν μια παλαιά εικόνα της Παναγίας. Οι πατέρες της Μονής αναφέρουν ότι είχε αγιογραφηθεί από την εποχή του κτήτορος της Μονής Νεοφύτου, τον 11ο αιώνα. Το έτος 1646, που ήταν ένα έτος πολύ δύσκολο για την Ιερά Μονή, διότι δεν είχε τα απαραίτητα χρήματα για να πληρώσει τους καθορισμένους φόρους στους Τούρκους κατακτητές, ο τραπεζάριος του Μοναστηριού, περνούσε μπροστά από αυτήν την εικόνα συνεχώς, ακόμα και τη νύχτα βαστάζοντας στα χέρια του αναμμένα δαδιά. Μια βραδιά, εκείνο το έτος, λοιπόν, καθώς περνούσε και πάλι μπροστά από την εικόνα της Θεοτόκου, ακούει φωνή να βγαίνει από την εικόνα και να του λέει: «Μην περνάς από εκεί και μαυρίζεις τον τόπο με καπνό». Ο μοναχός νομίζοντας ότι κάποιος άνθρωπος φώναξε, καταφρόνησε τη φωνή και δεν έδωσε σημασία. Μετά από λίγες ημέρες, κι ενώ εκείνος συνέχιζε να περνάει μπροστά από την εικόνα με αναμμένα τα δαδιά, ακούει και πάλι τη φωνή να του λέει: «Ώ Μοναχέ αμόναχε, έως πότε θα συνεχίσεις να καπνίζεις τη μορφή μου και να με μαυρίζεις ατιμώντας με;»
    Και συγχρόνως, ακούγωντας αυτή τη φωνή, έχασε ο ταλαίπωρος το φως του κι έμεινε τυφλός. Έτσι, καταλαβαίνοντας το σφάλμα του, ότι δηλαδή καταφρόνησε την πρώτη φωνή και δεν υπάκουσε, κατασκεύασε ένα στασίδι μπροστά στην εικόνα της Παναγίας και την παρακαλούσε συνεχώς να του συγχωρέσει αυτό το εξ απροσεξίας αμάρτημα και να του χαρίσει το φως του, ώστε βλέποντας την Αγία Εικόνα της να την δοξάζει και να την ευχαριστεί πάντοτε. Και η Παναγία μας, εισάκουσε την προσευχή του και του είπε: «Ιδού, από σήμερα σου χαρίζω το φως και πρόσεξε στο εξής να μην περάσεις με αναμμένα δαδιά, γιατί εγώ είμαι η Κυρία της Μονής αυτής και γοργά υπακούω σ’ εκείνους που με επικαλούνται και τους χαρίζω τα προς σωτηρία αιτήματά τους, διότι καλούμαι Γοργοϋπήκοος».
Από τότε η Αγία αυτή εικόνα ονομάζεται Γοργοϋπήκοος, γιατί πραγματικά με τα θαυμαστά έργα της, συνεχώς αποδεικνύει ότι γρήγορα υπακούει σ’ εκείνους που προστρέχουν σ’ αυτήν με ευλάβεια και πίστη. Και πραγματικά η χάρη της ενεργεί πάμπολλα θαύματα όχι μόνο στο Άγιον Όρος, αλλά και έξω από αυτό, σε πόλεις και χωριά, σε ολόκληρη την Ελλάδα, αλλά και σε άλλα μέρη, όπου την ευλαβούνται και την επικαλούνται.
    Η Παναγία η Γοργοϋπήκοος είναι πολύ θαυματουργή, γιατρεύει διάφορες ασθένειες, χαρίζει παιδιά σε άτεκνα ζευγάρια, φανερώνει απολεσθέντα αντικείμενα, προστατεύει όσους κινδυνεύουν στη θάλασσα, λυτρώνει όσους αιχμαλωτίζονται, θεραπεύει από τον πονοκέφαλο και την κόπωση, ανορθεί τους παραλύτους, χαρίζει το φως στους τυφλούς, θεραπεύει από θανατηφόρες ασθένειες, διώκει τις ακρίδες από τα χωράφια και άλλα πολλά θαυμαστά που βρίσκονται γραμμένα στη Μονή Δοχειαρίου, ως θαυματουργές επεμβάσεις της Παναγίας της Γοργοϋπηκόου.
    Όταν λοιπόν θεραπεύθηκε από την τύφλωση του ο τραπεζάρης μοναχός, ονόματι Νείλος, οι πατέρες της Μονής έφτιαξαν στο χώρο αυτό ένα παρεκκλήσι προς τιμήν της Παναγίας της Γοργοϋπηκόου, αφού η ίδια η Παναγία χαρακτήρισε τον εαυτό της με το επίθετο αυτό. Εκεί τελείται δύο φορές την εβδομάδα η θεία Λειτουργία, εκεί γίνονται οι κουρές των μοναχών και καθημερινά, πρωί και βράδυ, ψάλλονται παρακλήσεις μπροστά στην ιερή εικόνα.
    Η πρώτη αγιογραφηθείσα εικόνα της Παναγίας στη Μονή Δοχειαρίου, που έγινε το 1563, την αναφέρει ως Βρεφοκρατούσα, Φοβερά Προστασία και Γοργοϋπήκοο. Πρέπει να επισημάνουμε λοιπόν, ότι η Παναγία όταν μίλησε στο μοναχό δεν χρησιμοποίησε για τον εαυτό της κανένα από τα ονόματα που ήταν γραμμένα στην τοιχογραφία, δηλαδή Βρεφοκρατούσα και Φοβερά Προστασία, αλλά κράτησε για τον εαυτό της το όνομα Γοργοϋπήκοος, δηλώνοντας με τον τρόπο αυτό ότι υπακούει γρήγορα στις δεήσεις των πιστών και κατ’ επέκταση ότι η υπακοή παίζει το σημαντικότερο ρόλο στη σωτηρία των ανθρώπων.
    Μετά το θαύμα στο μοναχό Νείλο, στον οποίο χάρισε πάλι το φως του, η Παναγία μας θέλησε να δείξει μια άλλη ιδιότητά της, ένα άλλο χάρισμα για τη σωτηρία και την πνευματική προκοπή των ανθρώπων. Όπως και ο Υιός της, έτσι κι εκείνη διακονεί με άπειρους τρόπους τη σωτηρία μας. Κι όπως με την υπακοή της τότε στα λόγια του Αρχαγγέλου Γαβριήλ συνέβαλε στη σωτηρία μας, έτσι και τώρα, ως υπακούουσα στα αιτήματά μας, επαναλαμβάνει με ταπείνωση: «ιδού η δούλη Κυρίου». Έτσι, βοηθάει και σώζει γρήγορα όσους με πίστη καταφεύγουν σε αυτή και την επικαλούνται και την τιμούν ως Γοργοϋπήκοο.
    Έκτοτε πολλές εικόνες, εκκλησίες, αλλά και μονές τιμούν την Παναγία την Γοργοϋπήκοο, όπως άλλωστε κι εμείς που αποφασίσαμε με ευλάβεια να αφιερώσουμε το εσωτερικό παρεκκλήσιο του Μοναστηριού μας στο άγιο όνομά της. Γιατί πραγματικά αισθανόμαστε πόσο μεγάλη ανάγκη έχουμε από τις πρεσβείες, τις μεσιτείες και την μητρική προστασία Της στους δύσκολους καιρούς που ζούμε. Η Μητέρα του Κυρίου μας μεριμνά γοργά για τη σωτηρία όλων μας και αναδίδει χάρη σε όλους όσους την επικαλούνται με πίστη, ελπίδα και αγάπη. Ας την επικαλούμαστε πάντοτε, ας ψάλλουμε την παράκληση της και ας την πανηγυρίζουμε την ημέρα της εορτής της, την 1η Οκτωβρίου.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΠΑΚΟΥΟΥΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Όταν ο όσιος Κοσμάς ο Ζωγραφίτης, αναχωρητής που ήκμασε γύρω στα τέλη του ΙΓ’ και τις αρχές του ΙΔ’ αιώνα, βρισκόταν ακόμη στο κοινόβιο, συνέβη κάποτε να βρεθεί μόνος μέσα στο ναό και να στραφεί προς την εν λόγω εικόνα με εγκάρδια προσευχή λέγοντας: “Υπεραγία Θεοτόκε προσευχήσου στον Υιό σου και Θεό, για να με οδηγήσει σε οδό σωτηρίας”. Άκουσε τότε την Παναγία να λέει: “Υιέ και Θεέ μου, δίδαξε τον δούλο σου, πώς να σωθεί” και απαντά αμέσως ο Χριστός: “Ας αναχωρήσει από τη μονή και ας ησυχάσει μόνος του”. Πράγματι, ο όσιος διέπρεψε στον ησυχαστικό βίο και δοξάσθηκε με το χάρισμα της θαυματουργίας. Η εικόνα που “επήκουσε” τη δέησή του, βρίσκεται στο Ιερό Βήμα του Καθολικού της μονής.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΑΝΑΓΓΕΛΟΜΕΝΗ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

    Κατά την εποχή της ψευδένωσης, της επί Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγου και Ιωάννου Βέκκου των λατινιφρόνων συνόδου της Λυών κατά τον ΙΓ´ αιώνα, λατίνοι κληρικοί μαζί με στρατιώτες εισέβαλαν στο Άγιον Όρος, το οχυρό αυτό της Ορθοδοξίας, για να επιβάλουν δια της βίας την ένωση με τους δυτικούς.
    Η μονή Ζωγράφου, όπως και άλλες αγιορείτικες μονές, είχε την τιμή να αναδείξει στον αγώνα αυτόν κατά της πλάνης τους εικοσιέξι Ζωγραφίτες οσιομάρτυρες. Την εποχή αυτή ασκήτευε κοντά στη μονή ένας ενάρετος Γέροντας, που είχε τη συνήθεια να απαγγέλει τον Ακάθιστο Ύμνο πολλές φορές την ημέρα μπροστά στην εικόνα της Θεοτόκου. Μία μέρα άκουσε την Παναγία να του μιλά από αυτήν την εικόνα και να του αναγγέλλει (εξού και “Προαναγγελλόμενη”) ότι οι λατινόφρονες πλησιάζουν στο μοναστήρι και όποιος είναι ψυχικά αδύνατος να κρυφτεί, ενώ εκείνοι που επιθυμούν μαρτυρικά στεφάνια ας παραμείνουν στο μοναστήρι.

    H Iερή εικόνα της Παναγίας της «Γερόντισσας» βρίσκεται στην I. M. Παντοκράτορος και είναι η εφέστια εικόνα της Mονής. H παράδοση αναφέρει ότι είναι δώρο του Bυζαντινού αυτοκράτορα Aλεξίου A’ του Kομνηνού προς το μοναστήρι. H εικόνα αποτελεί αντίγραφο της ψηφιδωτής εικόνας της Παναγίας της «Γοργοϋπηκόου», που βρισκόταν στην I. M. Παντοκράτορος στην Κωνσταντινούπολη, η οποία είχε κτιστεί από τον ίδιο τον αυτοκράτορα.
    H συγκεκριμένη εικόνα είναι η μοναδική φορητή εικόνα, η οποία απεικονίζει την Παναγία ολόσωμη σε στάση δέησης. H μορφή της είναι ευχάριστη, γλυκύτατη και γεμάτη έλεος, αφήνοντας στον κάθε προσκυνητή αισθήματα χαράς, ευφροσύνης, αγαλλιάσεως, ελπίδας, παρηγοριάς και ευσπλαχνίας. H μορφή της Παναγίας σ’ αυτήν την εικόνα δείχνει σε κάθε πιστό ότι προστρέχει στην ανάγκη των τέκνων της.
    H εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας, είναι θαυματουργή. Το πρώτο θαύμα που αποδίδεται σε αυτήν αναφέρεται στα χρόνια της βασιλείας του Aλεξίου A’ του Kομνηνού.
    Όταν κτιζόταν το αρχικό μανύδριο, 500 περίπου μέτρα μακριά από τα σημερινά κτίρια της Μονής, και ενώ οι εργάτες έκτιζαν, η εικόνα μαζί με τα εργαλεία των οικοδόμων εξαφανίζονταν μυστηριωδώς. Όταν τα αναζητούσαν το πρωί τα ανακάλυπταν στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η Μονή και έτσι κατάλαβαν ότι το θέλημα της Παναγίας ήταν να κτιστεί το μοναστήρι σε αυτό το σημείο, που η ίδια είχε επιλέξει, και όπου τελικά οικοδομήθηκε ο αρχικός πυρήνας της Μονής. Το προσωνύμιο Γερόντισσα αποδόθηκε στην εικόνα πολύ αργότερα, ύστερα από ένα καθοριστικό για την ονομασία της θαύμα της Παναγίας. H αρχική θέση της εικόνας ήταν μέσα στο Ιερό Βήμα, πίσω από την Αγία Τράπεζα.
    Την εποχή, που έγινε το θαύμα, ένας πολύ ενάρετος και μεγάλος σε ηλικία ηγούμενος μετρούσε τις τελευταίες ώρες της επίγειας ζωής του. Κατά θεία αποκάλυψη γνώρισε το τέλος του και θέλησε να κοινωνήσει των Aχράντων Mυστηρίων. Γι’ αυτό το λόγο παρακάλεσε τον ιερομόναχο εφημέριο που ιερουργούσε τη συγκεκριμένη ημέρα, να συντομεύσει τη Θεία Λειτουργία, ώστε να προλάβει να κοινωνήσει. O ιερομόναχος όμως δεν υπάκουσε και συνέχισε να λειτουργεί με αργό ρυθμό.
    Ξαφνικά ακούστηκε από την εικόνα η φωνή της Παναγίας, η οποία πρόσταζε τον ιερομόναχο να τελειώσει γρήγορα την Θεία Λειτουργία, ώστε να προλάβει να κοινωνήσει ο ηγούμενος. Έτσι και έγινε. Μόλις ο Γέροντας κοινώνησε, εκοιμήθη και εξαιτίας αυτού του περιστατικού, η εικόνα απέκτησε την προσωνυμία «Γερόντισσα».
    Κατόπιν, η εικόνα μεταφέρθηκε έξω από το Ιερό Βήμα και τοποθετήθηκε στην αριστερή κολόνα του κυρίως Ναού, όπου μέχρι σήμερα βρίσκεται, ώστε να μπορούν να προσκυνούν οι επισκέπτες της Μονής. H εικόνα ανακαινίσθηκε και επενδύθηκε με νεότερο αργυρό κάλυμμα, υψηλής τέχνης, κατασκευασμένο ύστερα από εκφρασμένη επιθυμία της ίδιας της Θεοτόκου με έξοδα Kωνσταντινουπολίτισσας αρχόντισσας.
    Το πιθάρι που απεικονίζεται επάνω στο κάλυμμα έγινε προς ανάμνηση θαύματος της Παναγίας το 17ο αιώνα. Εκείνη την εποχή το μοναστήρι δεν είχε καθόλου λάδι και, ενώ οι ανάγκες ήταν μεγάλες, οι ελλείψεις ήταν τεράστιες με αποτέλεσμα οι μοναχοί να εγκαταλείψουν τη Μονή. O ηγούμενος προσευχόταν στη Γερόντισσα και είχε εναποθέσει όλες του τις ελπίδες σε Αυτή. Μετά τις προσευχές του ηγούμενου, ένα πρωί οι Πατέρες είδαν να τρέχει το λάδι από την είσοδο της αποθήκης, όπου φυλάσσονταν τα άδεια πιθάρια. ‘Όταν μπήκαν μέσα είδαν ένα από τα πιθάρια, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα, να έχει ξεχειλίσει από το λάδι. Με αυτό το λάδι, του οποίου η ροή ήταν ασταμάτητη γέμισαν όλα τα άδεια πιθάρια που βρίσκονταν στην αποθήκη και μόνο τότε αυτό σταμάτησε να αναβλύζει.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΦΟΒΕΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΥΤΛΟΥΜΟΥΣΙΟΥ

Αυτή η εικόνα της Θεοτόκου ήταν το μόνο αντικείμενο που σώθηκε από μια φοβερή πυρκαγιά, η οποία κατέστρεψε ολόκληρο, ένα μετόχι της μονής στην Κρήτη. Μεταφέρθηκε στη μονή, όπου εξακολουθεί να επιτελεί πολλά θαύματα, όπως μαρτυρείται από τους πατέρες της μονής και τους προσκυνητές. Σε πρόσφατη πυρκαγιά του δάσους της μονής, οι μοναχοί έτρεξαν επί τόπου με την εικόνα και σε λίγο ραγδαία βροχή σταμάτησε την καταστροφή. Βρίσκεται στο τέμπλο παρεκκλησίου του Καθολικού και την Τρίτη της Διακαινησίμου λιτανεύεται από το μοναστήρι στο Πρωτάτο, όπου ανταποδίδει την επίσκεψη του “Άξιον Εστίν”, που έχει γίνει την προηγούμενη μέρα στο Κουτλουμούσι.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΥΡΟΒΛΥΤΙΣΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ

    Σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται σε ασημένια πλάκα στο πίσω μέρος της, η εικόνα αυτή δόθηκε ως δώρο από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Κομνηνό στον όσιο Διονύσιο, κτίτορα της μονής κατά την επίσκεψή του στην Τραπεζούντα. Είναι δε εκείνη η εικόνα την οποία ο Πατριάρχης Σέργιος κρατούσε στα τείχη της Κωνσταντινουπόλεως κατά την πολιορκία της από τους Σκύθες το 626 μ.Χ., και μπροστά στην οποία, μετά τη θαυματουργική νίκη των Βυζαντινών, ψάλθηκε για πρώτη φορά ο Ακάθιστος Ύμνος.
    Το 1592 την έκλεψαν Αλγερινοί πειρατές, αλλά μεγάλη τρικυμία, τρομερό όνειρο και φοβερό θαύμα που είδε ο αρχηγός τους έκαναν να την επιστρέψουν στο μοναστήρι. Η εικόνα είχε θρυμματίσει το κιβώτιο όπου την είχαν κρύψει και είχε πλημμυρίσει από μύρο. Μερικοί πειρατές συγκλονισμένοι από το θαύμα έμειναν στο μοναστήρι, όπου βαπτίστηκαν και έγιναν μοναχοί.
   Το 1767 την έκλεψε σπείρα λωποδυτών από την Δαλματία, στο δρόμο όμως της επιστροφής έγιναν αντιληπτοί από Έλληνες βοσκούς, που τους την πήραν και την μετέφεραν στη Σκόπελο. Οι δημογέροντες του νησιού αρνήθηκαν να επιστρέψουν την εικόνα στους Διονυσιάτες μοναχούς που ήρθαν, για να την πάρουν. Μετά τρεις μήνες το νησί τιμωρήθηκε με πανώλη και οι Σκοπελίτες επέστρεψαν μετανοημένοι την εικόνα στο μοναστήρι αφιερώνοντας σ´ αυτό και ένα μετόχι στο νησί τους. Η εικόνα είναι μικρών διαστάσεων με πολύ αμαυρωμένο και δυσδιάκριτο το σχέδιο και φυλάσσεται στο ομώνυμο παρεκκλήσι, όπου και διαβάζονται καθημερινά οι Χαιρετισμοί.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΤΡΟΦΟΥΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΧΙΛΑΝΔΑΡΙΟΥ

    Η εικόνα της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας, πάντα σύμφωνα με προφορικές παραδόσεις που βρίσκονται στη Μονή Χιλανδαρίου, βρισκόταν στη Λαύρα του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου. Πριν πεθάνει ο Όσιος Σάββας, είπε σ’ αυτούς που ήταν γύρω από το κρεβάτι του, ότι κάποτε θα επισκεφθεί τη Λαύρα κάποιο βασιλοπαίδι, Σάββας ονομαζόμενος και αυτός. Να του δοθεί λοιπόν η εικόνα της Παναγίας Γαλακτοτροφούσης σαν ευλογία. Γεγονός που έγινε τον 13ο αιώνα, όταν τη Λαύρα επισκέφθηκε ο Άγιος Σάββας ο Σέρβος, κτήτορας της Μονής Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους. Αυτός μετέφερε την αγία αυτή εικόνα στο Άγιον Όρος, και συγκεκριμένα στη μονή, την οποία ο ίδιος ίδρυσε.
    Ο νέος Σάββας την αφιέρωσε στο σερβικό Κελί των Καρυών «Τυπικαριό», όπου ο ίδιος συχνά διέμενε και όπου υπάρχει μέχρι σήμερα τοποθετημένη στο τέμπλο στα δεξιά της Ωραίας Πύλης, δηλαδή στη θέση της εικόνας του Χριστού, η οποία βρίσκεται στα αριστερά αντίθετα με την επικρατούσα συνήθεια.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΥΡΟΒΟΛΗΘΕΙΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

    Όταν κατά το 1822 το Άγιον Όρος κατελήφθηκε από τουρκική φρουρά, ένας στρατιώτης τόλμησε να πυροβολήσει την εικόνα της Θεοτόκου που βρίσκεται εξωτερικά πάνω από την είσοδο της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου. Η σφαίρα πλήγωσε το δεξιό χέρι της Παναγίας, ενώ ο ιερόσυλος που ήταν ανιψιός του αρχηγού του αποσπάσματος, παραφρόνησε και κρεμάστηκε σε μια ελιά του κήπου που βρίσκεται απέναντι από την είσοδο της μονής.  Ο κίνδυνος για αντίποινα και λεηλασία της μονής ήταν βέβαιος, αν η σκηνή δεν γινόταν αντιληπτή από συνάδελφο του αυτόχειρα που ενημέρωσε σχετικά και το θείο του. Εκείνος ομολόγησε ότι πρόκειται πράγματι για θεία δίκη και διέταξε να πετάξουν άταφο τον ιερόσυλο. Η θαυματουργική εικόνα της Πυροβοληθείσας βρίσκεται στην είσοδο της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου.

Κακουργίας δαιμόνιον
απίστου χείραν οπλίσας,
Πάνσεπτον εικόνα πυροβολήσας
μετωνόμασε τούτην , Πυροβοληθείσα..

Αλλόφρων, έσπευσε μετανοήσας
άθλιαν ζωήν τερματίσας,
Βατοπαιδίου πρόσοψιν
λαμπρά ημάς, δωρίσας.

Βόλι, εκ νέου απέτρεψε
Πυροβοληθείσα, Βατοπαιδίου.
Αλώβητον τον Θρόνο φύλαττε
ως κλέος του πεδίου…

Νηπτικής στάδιον λαμπρόν
αρετών , πλήρες ταμείον
πανσέπτων δωρεών Θείων
Χαρυτόβρυτον δοχείον.

Μνασων ο Παλαιός Μαθητής

ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΑΙΟΒΡΥΤΙΣΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

Βρίσκεται στο «δοχείο» (αποθήκη υγρών: λαδιού, κρασιού) της μονής Βατοπαιδίου και διηγούνται το εξής θαύμα γι’ αυτήν: Κάποτε ο όσιος Γεννάδιος ο Βατοπαιδινός έχοντας το διακόνημα του «δοχειάρη», γνωστοποίησε στον ηγούμενο ότι το λάδι είχε τελειώσει και θα έπρεπε να περικοπεί η χρήση του από τους αδελφούς, για να μείνει το τελευταίο αγγείο για τις ανάγκες της εκκλησίας. Εκείνος του απάντησε να μην μεριμνά αυτός, αλλά να συνεχίσει να το παρέχει ελεύθερα όπως πρώτα. Όταν, λοιπόν, μια μέρα πήγε να αντλήσει και την τελευταία ποσότητα που, όπως νόμιζε, είχε απομείνει στο αγγείο, το βρήκε ξεχειλισμένο και το λάδι να έχει φθάσει μέχρι την πόρτα του «δοχείου». Η εικόνα έχει μία θαυμάσια ευωδία και λέγεται αλλιώς και «Δοχειάρισσα».

ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΣΦΑΓΜΕΝΗ – ΙΕΡΑ ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

    Για την εικόνα αυτή διηγούνται ότι πληγώθηκε από το μαχαίρι ενός δύστροπου ιεροδιάκονου και εκκλησιάρχη (επιμελητή της εκκλησίας, νεωκόρου), ο οποίος εξαιτίας δήθεν του διακονήματος του έφθανε πάντοτε καθυστερημένος στην Τράπεζα. Σε μια παρόμοια περίπτωση ο τραπεζάρης (υπεύθυνος της τραπεζαρίας), αγανακτισμένος, αρνήθηκε να του δώσει φαγητό. Οι ταραγμένοι και οργισμένοι λογισμοί του εκκλησιάρχη στράφηκαν εναντίον της Θεοτόκου, που ενώ αυτός την υπηρετούσε, αυτή δε μεριμνούσε ούτε για την τροφή του. Από την πληγή αυτή ξεπετάχθηκε αίμα, το πρόσωπο της Παναγίας χλώμιασε,  ενώ ο ιεροδιάκονος τυφλώθηκε και έπεσε κάτω φρενόληπτος από τον έλεγχο της συνείδησης, μένοντας στην κατάσταση αυτή τρία χρόνια. Τότε χάρη στις προσευχές του ηγουμένου και της αδελφότητας, η Παναγία εμφανίστηκε στον ηγούμενο και ανάγγειλε τη θεραπεία του.
    Ο εκκλησιάρχης πέρασε την υπόλοιπη ζωή του σ´ ένα στασίδι απέναντι από την εικόνα θρηνώντας το φοβερό αμάρτημά του και πριν πεθάνει πήρε την συγχώρηση από την ίδια την Παναγία, που του ανάγγειλε όμως, όπως προηγουμένως και στον ηγούμενο, ότι το βλάσφημο χέρι του θα υφίστατο παραδειγματική τιμωρία μετά θάνατον. Πράγματι μέχρι σήμερα φυλάσσεται αναλύωτο και κατάμαυρο κοντά στην εικόνα που είναι τοποθετημένη στον νάρθηκα του παρεκκλησίου του αγίου Δημητρίου.

    Η θαυματουργή αυτή εικόνα είναι τοιχογραφία του 14ου αιώνα και βρίσκεται στο νάρθηκα του παρεκκλησίου του Αγίου Δημητρίου, το οποίο είναι ενσωματωμένο εις το Καθολικόν της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. Για το ιστορικό της εικόνας αυτής γράφονται σε χειρόγραφο του 17ου αιώνα, που επιγράφεται «Προσκυνητάριον του Βατοπαιδίου» εις το κεφάλαιον «Περί της ιεράς Εικόνος της Εσφαγμένης και του παρ’ αυτής εξαισίου τερατουργήματος» τα εξής:

    «Ο τότε υπηρέτης της Εκκλησίας και ιεροδιάκονος, μίαν των ημερών, όντας κοπιασμένος από μίαν προλαβούσαν αγρυπνίαν, αφού ετελείωσε και το έργον της υπηρεσίας του, πήγεν εις τον τραπεζάρην του καιρού εκείνου ζητώντας του ολίγον ψωμί και κρασί διά να θεραπεύσει την πείναν οπού βιαίως τον ενοχλούσεν. Αλλ’ ο τραπεζάρης θυμωθείς διά το παράκαιρον ζήτημα απεδίωξεν αυτόν άδιδον ονειδίζωντάς τον ως αδιάκριτον και κοιλιόδουλον, οπού τον ενοχλούσεν παράκαιρα. Τότε ο διάκονος οργισθείς κατά του τραπεζάρη και μην ημπορώντας τί να του κάμη εις εκδίκησην, εγύρισεν εις την εκκλησίαν θυμωμένος και κρατώντας το μαχαίριον εις το χέρι του έλεγεν, «ματαίως και εύκαιρα κοπιάζω υπηρετώντας και κοπιάζωντας κάθε ημέραν φιλοκαλώντας και διακονών εις την εκκλησίαν ταύτην, ημέραν και νύκτα και ούτε κάν ψωμί και ολίγον κρασί δεν μου δίνουσι να θεραπεύσω την πείνα μου». Και ταύτα λέγοντας, κινούμενος δε και εξ ενεργείας του διαβόλου και ερχόμενος έως έμπροσθεν αυτής της εικόνος εσήκωσε το μαχαίρι, και με χέρι τολμηρόν και ανόσιον, εκτύπησε την αγίαν ταύτην εικόνα εις το δεξιόν μάγουλον πλησίον του οφθαλμού, και ευθύς – ω των θαυμασίων σου Πανύμνητε Δέσποινα – ήνοιξε πληγή και ανέβλυσεν ωσάν από ζωντανόν σώμα αίμα πολύ και από τότε την ωνόμασαν Εσφαγμένην. Και κτυπώντας του το αίμα εις τους οφθαλμούς ετυφλώθη τελείως ο δύστηνος και βλέποντας ο ταλαίπωρος τοιούτον παράδοξον τέρας έμεινε κλαίων τοιαύτην παρανομίαν και οδυνώμενος έπεσεν εκεί εις στο έδαφος, ενώπιον της αγίας εικόνος και εθρήνει απαρηγόρητα, κτυπώντας την κεφαλήν εις τα μάρμαρα και ήλεγχεν τον εαυτόν του ως φονέα και παράνομον και άξιον μυρίων θανάτων.
    Και μέτ’ ολίγην ώραν έγινε φανερόν εις όλους τους πατέρας της Μονής τούτο το παράδοξον τερατούργημα και έδραμον όλοι τους και είδαν οφθαλμοφανώς και την πληγήν του μαχαιρίου και το αίμα οπού εχύθη από την αγίαν εικόνα ακόμη υγρόν και το μαχαίρι αιματωμένον και τον εικονοκτόνον διάκονον κατά γής κείμενον και κατηγορούντα τον εαυτόν του ως ένοχον θανάτου και τρέμοντα ως σεληνιαζόμενον και παραλαλούντα ως δαιμονιζόμενον και την μορφήν της ιεράς εκείνης εικόνος μεταμορφωμένην και αχνήν ομοίαν ανθρώπου φονευμένου και εξεπλάγησαν και από τον φόβο τους έμειναν άπαντες εκστατικοί. Τότε ο ηγούμενος με όλην την αδελφότητα έψαλλαν ολονυκτίους αγρυπνίας, δεήσεις τε και παρακλήσεις προς την Υπεραγίαν Θεοτόκον ίνα εξιλεώσει τον δίκαιόν. Της θυμόν και να θεραπεύσει η ευσπλαχνία Της το τοιούτον τολμηρόν παρανόμημα οπού ο δυστυχής εκείνος διάκονος έπραξε. Και ούτω μετά πολλάς ημέρας ύστερον εισηκούσθη η δέησις αυτών και εφάνη η Παντάνασσα Θεοτόκος εις οπτασίαν τώ ηγουμένω λέγουσα ότι αφέθη η αμαρτία τώ διακόνω και εθεραπεύθη από τον σεληνιασμόν οπού τον εσπάραττεν. Εκείνος δε ο άθλιος ποιήσας στασίδιον ενώπιον της ιεράς εκείνης εικόνος εστήκετον εκεί αεννάως, χρόνους τρεις ολοκήρους, κλαίων και οδυρόμενος την μεγάλην του ανομίαν, έως οπού και αυτός ήκουσε παρά της αυτής ελεούσης εικόνος (ήτις εχάρισεν αυτώ και το φως των οφθαλμών) το «αφέθη η αμαρτία σου» όμως το τολμηρόν σου χέρι να μείνει ξηρόν επί ζωής σου και μετά θάνατον άλυτον». Το οποίον και εσυνέβη και μετά την αυτού κοίμησιν, το μέν σώμα αυτού διελύθη όλον, η δε πάντολμος χείρ αυτού έμεινεν άσηπος και κατάξηρος. Και φαίνεται έως της σήμερον εις ένα κουβούκλιον, ήτοι συρτάριον, υποκάτωθεν της αγίας ταύτης εικόνος, μαρτυρούσα προφανώς το τότε θαυμάσιον το δε εκχυθέν αίμα φαίνεται εις το πρόσωπον επάνω εις την πληγήν έως της σήμερον. Η Εικών αύτη πηγάζει ιάσεις και θεραπείας καθ’ εκάστην εις τους προστρέχοντας μέτ’ ευλαβείας προς αυτήν, δεικνύουσα ότι η τιμή της εικόνος διαβαίνει εις το πρωτότυπον, παρά του οποίου έρχεται η αγιαστική χάρις εις τους ευλαβείς και ούτω εξεναντίας η θεία δίκη παιδεύει τους ατάκτους και ανευλαβείς των ιερών εικόνων, εις παράδειγμα και σωφρονισμόν των μεταγενεστέρων και δόξαν της Θεομήτορος. Ανάπτει Δε έμπροσθεν αυτής αεννάως κανδήλιον αργυρούν εν, και λαμπάς ακοίμητος».

(Από το χειρόγραφο κώδικα 293 της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου του ΙΖ’ αιώνος)

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ – ΙΕΡΑ ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

    Ανεβαίνοντας τη σκάλα που βρίσκεται στα αριστερά της κεντρικής πύλης του καθολικού της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου υπάρχει  παρεκκλήσιο αφιερωμένο στην Παναγία την Παραμυθία. Μέσα σ’ αυτό μεταφέρθηκε μετά την τέλεση του θαύματος, που θα περιγράψουμε, η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, τοιχογραφία του 14ου αι. που βρισκόταν άλλοτε στη  δεξιά άκρη του εξωνάρθηκα.
    Παλαιά υπήρχε η συνήθεια, βγαίνοντας οι πατέρες από το Καθολικό, μετά το τέλος της ακολουθίας του Όρθρου, να ασπάζονται την εικόνα της Παναγίας που υπήρχε στον εξωνάρθηκα. Εκεί ο Ηγούμενος έδινε τα κλειδιά της κλεισμένης για τις βραδινές ώρες πύλης της Μονής στον θυρωρό για να ανοίξει.
    Κάποια χρονιά, αρχές του 14ου αι., στις 21 Ιανουαρίου, τελείωσε ο Όρθρος. Οι πατέρες αποσύρθηκαν στα κελιά τους για να αναπαυθούν, μέχρι να αρχίσουν τα καθημερινά τους διακονήματα. Τότε θα ανοιγόταν και η πύλη της Μονής. Δεν γνώριζαν ότι έξω από αυτήν παραμόνευαν πειρατές, που την είχαν περικυκλώσει, έτοιμοι να εισβάλλουν για να καταστρέψουν τα πάντα.
    Στο ναό βρισκόταν μόνος ο Ηγούμενος, αφοσιωμένος στην προσευχή του. Πετάχτηκε ξαφνικά ακούγοντας μια φωνή, που δεν έμοιαζε με φωνή ανθρώπου. Έντρομος κοίταξε γύρω του. Δεν είδε κανέναν. Εξάλλου κανένας δεν ήταν μέσα στο ναό. Και όμως κάποιος μίλησε. Συγκέντρωσε την προσοχή του και γεμάτος φόβο κατάλαβε ότι η φωνή προερχόταν από την εικόνα της Θεομήτορος. Με ευλάβεια τέντωσε το αυτί του για να ακούσει. Άκουσε τότε τη φωνή της Παναγίας να λέει: «Μην ανοίξετε σήμερα την πύλη της Μονής, αλλά αφού ανεβείτε στα τείχη, να διώξετε τους πειρατές». Κατάπληκτος ο Ηγούμενος προσήλωσε τα μάτια του στην εικόνα της Θεοτόκου. Αντίκρυσε τότε ένα εκπληκτικό θαύμα. Η μορφή της Παναγίας ήταν ζωντανή. Το βρέφος Ιησούς που κρατούσε στα χέρια της πήρε και αυτό ζωή. Κίνησε το δεξί του χέρι και έκλεισε το στόμα της αγίας Μητέρας του, στρέφοντας προς αυτήν το φωτεινό πρόσωπό του.
    Μια γλυκιά παιδική φωνή ακούστηκε να λέει: «Μη,  Μητέρα μου, μην τους το λες. Άφησε τους να τιμωρηθούν, όπως τους αξίζει, γιατί αμελούν τα μοναχικά τους καθήκοντα». Τότε η Κυρία Θεοτόκος με μεγάλη μητρική παρρησία  προς τον μονογενή Υιό της, σήκωσε ελαφρά το χέρι, συγκράτησε το χεράκι του, έκλινε λίγο προς τα δεξιά το θείο της πρόσωπο και επανέλαβε πιο έντονα: «Μην ανοίξετε σήμερα την πύλη της Μονής, αλλά αφού ανεβείτε στα τείχη, να διώξετε τους πειρατές. Και κοιτάξτε να μετανοήσετε, γιατί ο Υιός μου είναι οργισμένος μαζί σας». Επανέλαβε δε και για τρίτη φορά την προειδοποίηση: «Σήμερα, μην ανοίξετε την πύλη της Μονής…». Μετά το διάλογο η Κυρία Θεοτόκος και το Πανάγιο Βρέφος της αποκαταστάθηκαν πάλι σαν εικόνα.
    Ο Ηγούμενος γεμάτος θαυμασμό συγκάλεσε όλους τους Πατέρες, διηγήθηκε σ’ αυτούς τα υπερφυσικά γεγονότα που συνέβησαν και τους επανέλαβε τα λόγια που είχε ακούσει από τα χείλη της Παναγίας και του Θείου Βρέφους προς την Μητέρα του. Όλοι με κατάπληξη στράφηκαν προς το μέρος της θαυματουργού εικόνας. Και η κατάπληξη τους αυξήθηκε. Η παράσταση της εικόνας είχε μεταμορφωθεί. Η σύνθεση μεταβλήθηκε ολοκληρωτικά και δεν έμοιαζε καθόλου με την παλαιά εικόνα. Διατηρήθηκε η μορφή όπως φαίνεται σήμερα. Η Παναγία να κρατά το χέρι του Χριστού κάτω από το στόμα της και να κλίνει το κεφάλι της δεξιά για να το αποφύγει. Η έκφραση του προσώπου της είναι γεμάτη απέραντη επιείκεια, αγάπη, συμπάθεια και μητρική στοργή. Ο Χριστός παρόλο που παριστάνεται ως βρέφος έχει αυστηρό πρόσωπο ως Κριτής.
    Η εικόνα αυτή είναι πράγματι αχειροποίητος, διότι κατασκευάστηκε στη μορφή που είναι σήμερα, όχι από ανθρώπινο χέρι, αλλά από τη Χάρη του Θεού, μετά τη θαυματουργική επέμβαση της Παναγίας μας για τη διάσωση της Μονής. Ονομάστηκε «Παναγία Παραμυθία», δηλαδή Παρηγορήτρια. Και δικαίως· διότι όπως λένε οι προσκυνητές της Μονής, που δεν χορταίνουν να την βλέπουν, η θέα της γλυκιάς έκφρασης του προσώπου της Παναγίας ξεκουράζει, αναπαύει, γαληνεύει και παρηγορεί τη ψυχή του ανθρώπου.
    Με το θαύμα αυτό φανερώνεται για άλλη μια φορά η μητρική παρρησία της Θεοτόκου στο να μεσιτεύει για τις αμαρτίες των ανθρώπων «προς τον Υιόν και Θεόν της» και οι σωτήριες πρεσβείες της, με τις οποίες απαλλάσσονται από τα δεινά που δίκαια τους αξίζουν για το πλήθος των αμαρτιών τους. Η εικόνα μεταφέρθηκε στο ιδιαίτερο παρεκκλήσιο της Παραμυθίας. Μπροστά σ’ αυτήν οι μοναχοί διατηρούν ακοίμητο κανδήλι, ψάλλουν καθημερινά Παράκληση και τελείται κάθε Παρασκευή Θεία Λειτουργία. Παλαιότερα, υπήρχε η συνήθεια οι κουρές των μοναχών να γίνονται σ’ αυτό το παρεκκλήσιο.

    Με αυτή την εικόνα συνδέεται και ο βίος του Οσίου Νεοφύτου, ο οποίος διετέλεσε «προσμονάριος», δηλαδή φύλακας και διακονητής του παρεκκλησίου  της  Παραμυθίας.
    Ο Όσιος βρισκόταν σε αποστολή και υπηρεσία εκ μέρους της Μονής για ένα χρονικό διάστημα σε κάποιο μετόχι της, στην Εύβοια. Εκεί αρρώστησε βαριά. Παρακάλεσε τότε την Παναγία να τον αξιώσει να πεθάνει στη μονή της μετανοίας του. Άκουσε αμέσως τη φωνή της Παναγίας να του λέει: «Νεόφυτε, πήγαινε στη μονή σου και μετά από ένα χρόνο να ετοιμασθείς για την έξοδο σου από τη ζωή». Ευχαριστώντας θερμά την Παναγία ο Όσιος για την παράταση της ζωής που του δόθηκε, είπε στον υποτακτικό του να ετοιμασθούν για την επιστροφή στη μονή.
   Πράγματι, μετά την παρέλευση ενός έτους, μια μέρα αφού κοινώνησε τα άχραντα μυστήρια, ανεβαίνοντας τη σκάλα μπροστά από το παρεκκλήσιο της Παραμυθίας, άκουσε πάλι τη φωνή της Παναγίας: «Νεόφυτε, ο καιρός της εξόδου σου έφθασε». Όταν πήγε στο κελί του αδιαθέτησε και αφού έλαβε συγχώρηση από όλους τους πατέρες της αδελφότητας, παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΟΥΚΟΥΖΕΛΙΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ

Μπροστά σ´ αυτήν  την εικόνα τελούνταν από πολύ παλιά στη Λαύρα η αγρυπνία του Σαββάτου του Ακάθιστου Ύμνου. Μετά το τέλος, λοιπόν, αυτής της αγρυπνίας και απέναντι απ´ αυτήν την εικόνα συνέβη μια φορά να έχει αποκοιμηθεί ελαφρά στο στασίδι του ο κουρασμένος πρωτοψάλτης της Λαύρας και τέως αρχιμουσικός του παλατιού, άγιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης, όταν είδε μπροστά του  την Παναγία να του ανταποδίδει το “Χαίρε” και να του λέει: “Χαίρε Ιωάννη! Ψάλλε μου και εγώ δε θα σε εγκαταλείψω”, ενώ συγχρόνως έβαζε στο χέρι του ένα χρυσό νόμισμα που ξυπνώντας βρέθηκε πράγματι να κρατάει ο άγιος. Όταν αργότερα από την πολύωρη αγρυπνία και ορθοστασία, στις οποίες επιδόθηκε με ζήλο, προσβλήθηκαν τα πόδια του, η Θεοτόκος πάλι του εμφανίστηκε σε όνειρο και τον θεράπευσε. Η θαυματουργή αυτή εικόνα σήμερα βρίσκεται τοποθετημένη σε ξύλινο θρόνιο μέσα στο ομώνυμο παρεκκλήσι της μονής.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΣΣΑ – ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ

Η εικόνα αυτή ζωγραφίστηκε σε ανάμνηση των λόγων  της Θεοτόκου προς τον ιδρυτή της Λαύρας άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, ότι αυτή θα είναι εκείνη που θα μεριμνά στο εξής για την υλική συντήρηση της μονής και να μην ονομάζεται άλλος “οικονόμος” στη Λαύρα, γιατί αυτή θα είναι η “Οικονόμισσα” στη Μονή. Πράγματι μέχρι σήμερα ο μοναχός που είναι επιφορτισμένος με το ανάλογο διακόνημα στην Λαύρα δεν ονομάζεται “οικονόμος”, αλλά “παραοικονόμος”, δηλαδή βοηθός οικονόμου. Η εικόνα, που παριστάνει συνολικά 14 πρόσωπα που έχουν σχέση με τη μονή και την ίδρυσή της, βρίσκεται στη Λιτή, αριστερά της κεντρικής εισόδου προς το καθολικό μέσα σε ξύλινο προσκυνητάρι.

mikropragmata.lifo.gr/monastiriaka.gr/